Mîlat ra ver (MÖ) serra 612ine de, Mezopotamya û Rojhelatê Mîyanênî, binê hukimê Qiral Dehaq de bîyê. Dehaq, hukimdarêko xedar û zulumkar bîyo. Bi zulumkarîya xo kurdan û şaranê bînan ser o gelekî yew hukim kerdo. Kurdan vera nê zulum û na nêheqî, sere hewanawo. Bi xoveradayîş û têkoşînê şarê kurdî, peynîya îqtîdarê zulumkar Dehaqî ameya. No semed ra zî roja 21ê Adare de Roşanê Newroze, mîyanê Kurdan û Şaranê Rojhelatê Mîyanênî de bi yew coş û heyecanî de pîroz bena.
Ciwan, cenî, camêrdî û gedeyê kurdan; roja Newroze, bi cilanê xo yê reng bi renginan, bi dîlan û govenda xo, bi tilîlîyan û deyîranê xo, bi dawûlan û erbaneyanê xo, bi saz û sazbendanê xo, bi alayanê xo, bi renganê kesk û sûre û zerdan, bi eşq û coşê azadîye, meydananê Newroze xemilnenê.
Ozgur Gundem de Dogan Dorgunî yew nuşteyê xo de vano ke; “Bê kurdan, rîyê erdî (Cîhanî ) de, yewna şarî yew destan ra yew heqîqete nêxeleqnaya (nêxuliqnaya).” Raşta ey Kurdî; ruhê Destanê Kawayî ra rihê xo de, yew roşanê serehewanayîş û xoveradayîşêko destanin veto meydan. Asinkar Kawayî, şar zalim Dehaqî ra xelisnayo. Dima zî nê şarî, no xelisîyayîşê xo, bi keyf û şahî pîroz kerdo.
Çi heyf ke dehaqê hemdemî; eyro zî kurdan ser o, tewir bi tewir zilmê xo dewam kenê. Tarîx de kurdan, nê dehaqan ra zaf zilm dîyo. Mesela no tarîxo nizdî de, dehaqan, welatê kurdan çar parçe/lete kerdo, nê çar parçeyanê welatî de, kurdî qetil kerdê, gonîya kurdan mûlûsnayê. Ma dehaqanê şahan û melayanê Îran rê vajê, ma Dehaq Sedam rê vajê, yan zî ma Dehaq Beşar Esadî rê vajê, ma dehaqanê Tirkîya rê vajê. Sankî nê dehaqî bes nêbê, dehaqî DAIŞ û OSOyî bîyê belayê sereyê kurdan. Kurdî; wazenê ke, bi roşanê xoveradayîş û serehewanayîşî, bi têkoşînêka netewî, aşîtî, azadî û demokrasî, komelêko hemdem awan bikê.
21ê Adare; ruhê têkoşîna hezar serran xo de hewînena. Ruhê Newroze bîyo îradeyê Mazlûman, bîyo ruhê têkoşîna kurdan û bîyo ruhê têkoşîna şaranê bindestanê Rojhelatê Mîyanênî.
Yew het ra operasyonê leşkerî û sîyasî dewam kenê. Yewna het ra hukmatê AKP-MHPyî wazenê ke partîya HDPyî bidê girewtiş. Serekdozgerê Yargitayî, Bekîr Şahînî; no waştişê înan esas girewto û seba girewtişê HDPyî, persîyayîş dayo destpêkerdiş. Yewna het ra ma zanê ke hemserekê HDPyî yê verî Selahattîn Demîrtaş û Fîgen Yuksekdag tede wekîl, şaredar, sîyasetkar, bi hezaran şexsan o ke tena fikrê xo beyan kerdo, debîyê zîndanan. Yewna het ra wazenê ke, Sondê Wendekaran o ke tede vajîno “Ganê mi tirkan rê feda bo”, tepa/tepîya bîyarê. Ma nê sondê înan nêwazenê. Çunku ma nêwazenê ke yewer, yewerî rê ganê xo se xelat/armaxan bido. Semedo ke HDP sîyaset ra berteraf bibo, yewna het ra wazenê ke Qanûnê Weçînayîşî bibedilnê. Wexto ke kê heme kerdeyanê înan bîyarê çiman ver, ewta de meqsed kifş o. Meqsed; sîyaset ra berterafkedişê HDPyî yo, dima zî berterafkerdişê demokratan û mûxalîfan o. Vanê ke “Osmanîyan de kayî zaf î.” Aseno ke rejîmê yew merdimî de, tehamulê kurdan û sewbîna neteweyan, sewbîna fikran, sewbînan dînan û mezheban qebul nêkenê. Eşkera yo ke Humkmatê AKP/MHPyî, polîtîkaya înkarî de israr keno.
Çim û goşê heme şaranê dinya, Newroza Amedî sero yo. No proses de mesajê Newroza Amedî, muhîm o. No proses de polîtîkaya zorî ra, polîtîkaya înkar û îmhayî ra çim, çimî nêveyneno. Ma wazenê ke, Hukmatê AKP/MHPyî; nê mesajanê Newroze bigêro dîqet û heme meseleyan bi dîyalog û çarçewayê demokrasî de çareser biko.
Mela Newroza 2021 kurdan rê û heme şaranê Rojhelatê Mîyanênî rê aşîtî, azadî û demokrasî bîyara. Bi na hêvî Newroza şima pîroz kena.
