Demokrasî nebe hilbijartin vala ye

Di 20'ê cotmehê de li başûrê Kurdistanê wê hilbijartina parlementoyê pêk were. Hilbijartineke girîng e û bi hilbijartinê re çav li rê ye ku...

Redkirina komployê redkirina koletiyê ye

Em di 9’ê Cotmehê de dikevin 26’emîn salvegera komploya navdewletî ku li dijî Rêber Abdullah Ocalan pêk hat. Di şexsê wî de li dijî...

Demokrasî nebe hilbijartin vala ye

Di 20'ê cotmehê de li başûrê Kurdistanê wê hilbijartina parlementoyê pêk were. Hilbijartineke girîng e û bi hilbijartinê re çav li rê ye ku...

Redkirina komployê redkirina koletiyê ye

Em di 9’ê Cotmehê de dikevin 26’emîn salvegera komploya navdewletî ku li dijî Rêber Abdullah Ocalan pêk hat. Di şexsê wî de li dijî...
Pazar - 6 Ekim 2024

Demokrasî nebe hilbijartin vala ye

Di 20'ê cotmehê de li başûrê Kurdistanê wê hilbijartina parlementoyê pêk were. Hilbijartineke girîng e û bi hilbijartinê re çav li rê ye ku...

Redkirina komployê redkirina koletiyê ye

Em di 9’ê Cotmehê de dikevin 26’emîn salvegera komploya navdewletî ku li dijî Rêber Abdullah Ocalan pêk hat. Di şexsê wî de li dijî...

Koşke û Xizaney

Rayaumûmîye de mesrefê Koşke (Saraya) Serekkomarîye ser o krîtîkî/şîroveyî benê. Wexto ke şar xizan bo û koşke rê yan koşkan rê ende mesref bibo, rexneyî zî benê. Netîce de no pere zî şarî ra girêno. Yanî no pereyo ke koşkan rê xerc beno, pereyê şarî yo. Serekkomar Tayyîp Erdogan vano ke; “Îtîbar ra tesarrûf nêbeno.” Na ra seba meqam, mewkî û koşkan rê epey pereyî xerc benê. Ma zanê ke verî Koşka Çankayayî bibî. Na koşke sey yew sembol ameyêne hesibnayîş. Hetan Serekkkomar Tayyîp Erdoganî, heme serekkomaranê Tirkîya na koşke ra Tirkîya îdare kerda. Dewleta Amerîka de zî Koşka Sipî (Beyaz Saray) esta, heme Serekanê dewleta Amerîka, na koşke ra dewleta Amerîka îdare kerdê. Dewleta Amerîka zaf zengîn yew dewletêk a. Eke biwazê, şîyêne koşkanê heybetinan virazê. La zanê ke Koşka Sipî sey yew sembol a. Na ra sewbîna koşkan nêvirazenê. Ê zî zanê ke pey koşkan wayîrê yew îtîbarî nêbenê. Serekkomar Tayyîp Erdogan koşka ke 1150 odeyin a, daya viraştiş. Na bes nêbîya, heme koşkê Îstanbulî xo ra girêydayo. Nê koşkan zî bes nêdîyo, Xelat (Ehlat) de kişta Gola Wanî de yewna koşka zimistanine dayo viraştiş. Na zî bes nêdîyo, Marmarîs de kişta behrî de yewna koşka ke 300 odeyin a dayo viraştiş. Nê koşkî zî bes nêbîyî, koşka ke firrena Qatar ra girewto.

Viraştişê koşkan rê zî epey yew pere şono. Goreyê Budçeya 2021î  koşka hamnanine û yê zimistanine û tadîlatê Koşka Anqara rê yekun 448 trîlyon û 600 mîlyon yew pere cîya bîyo. Hetan eyro viraştişê koşka Marmarîsî rê 620 mîlyon (trîlyon) 500 hezar (mîlyar) xerc bîyo. 20 mîlyon (trîlyon) daha xerc beno û dima xizmet rê abena. Koşka Xelatî rê emserr 89 mîlyon (trîlyon) cîya bîyo. Na koşke zî 99 mîlyon (trîlyon) mal bena. Goreyê serra emserrî (2021î) yew roj de saraya Anqara rê 10 mîlyon (trîlyon) lira serf beno. Yewna het ra bexçeyê Koşka (Saraya) Anqara de yewna îlawe koşke virazîna. Na koşke rê zî  yekun 3 mîlyar (katirlîyon) û 53 mîlyon  (trîlyon) 800 hezar (mîlyar) lira yew pere xerc beno. Nê koşkê bînî wexto ke temam bibê, înan rê zî roj de do yew mesrefo pîl bibo.

Mehkemeya Muhasabatî (Sayiştay) mesrefê koşka serekkomarîye yê serra 2020î kontrol kerdo. Goreyê Raporê Mehkemeya Muhasebatî yê serra 2020î; yew roj de mesrefê Saray yê Serekkomarîye 7.9 mîlyon (trîlyon) û 900 hezar (mîlyonî) yo. Yew serre de maaşê personelî 314, 5 mîlyon o, malzameyê mitfaqe rê 5 mîlyon, kirtasîye rê 4 mîlyon, “temsîlîyet û dasinasnayişey” rê 32,9 mîlyon xerc bîyo. Serra 2020î de rayaumûmîye rê zirarê Koşka Anqara 2 mîlyar (katrîlîyon) û 800 mîlyon (trîlyon) 541 hezar (mîlyar) 982 lîra yo. Koşke de erebeyê luksî tede yekun 268 wasitayî û 8 teyareyî estê. Goreyê tayê vatişan zî 13 teyareyê sarayî estê.

Goreyê Raporê Turk-Îşî, Tirkîya de sînorê veyşaney; keyeyo ke çar tenan ra yeno meydan rê 2 hezar (milyar) 926 hezar lira 72 kuruşî werdişî rê şonê. Sondorê xizaney zî 9 hezar (milyar)  533 lîra 28 kuruşî yo. Tirkîya de ucretê asgarî 2 hezar (mîlyar) 825 hezar lîra û 79 kuruş o. Tirkîya de asgarî ucret binê sînorê xizaney de yo. Yanî yeno na mana ke, Tirkîya de; bi des mîlyonan kesî sînorê veyşaney ra cêr maaş gênê. Goreyê TUÎKî Tirkîya de bêkarî se ra 13.2 yo. La raşta ey bêkarî, na hûmare ra vêşêr î.

Tirkîya de yew het ra krîzê ekonomîye dewam keno. Yew het ra neweşîya Korona ra her roj bi seyan merdimi mirenê. Yewna het ra zî Tirkîya de bêkarey û xizaney verra şona vêşî bena. Yewna het ra bi se hezaran merdimi çop ra miqat benê. La yewna het ra koşkan rê, ceng rê, çekan rê û cuyo/heyato şatafatin rê yew pereyo zaf pîl xerc beno. Ewta de yew bêedaletey esta. Eke nê koşkan rê, no cuyo şatafatin rê,  ceng rê û nê çekan rê pere xerc nêbo, nêweşî rê,  seba îstîhdamî rê xerc bibo; Tirkîya de merdimî bêkar nêmanenê. La verî ganî Tirkîya de demokrasî û aşîtî tesis bibo. Eke Tirkîya de aşîtî û demokrasi înşa bibo, xizaney zî qedîna. İdarekerê yew dewlete; bi koşkanê heybetinan wayîrê yew îtîbarî nêbenê. Îdarekerê yew dewlete, politikaya xo de; heq huqûq, demokrasî û aşîtî esas bigêrî, wayîrê yew îtîbarî benê.

Nûçeyên Têkildar