Şîrketê Madenî yê Metalî Çewlîgî de waro ke sînorê dewanê Arik, Goma Zengê û Înaqî yê qezaya Gêxî û dewa Sîrnutî ya qezaya Azarpêrtî de yo reyna dest pê falîyetanê madenî kerd. Şîrket 2017î de bi xîleyan kerdbi ke tîya xebata madenî bikerî la dewijan gerreyê înan kerdbi û 2019 de xebatî dîyaybî vindarnayene. Şîrketî emser menga êlule de yewna raporê Çedî amede kerd û hema ke prosesê raporî dewam keno dest bi karê madenî kerd.
Şarê herême seba ke warê cuya yê înan yenê xirabkerdene hersbîyaye yo. Dewijanê Arikî ra Gulşene Yarar vat: “Ma erdê xo canêverdenê. Her çîyê ma tîya de yo û ma nêwezanê wa xozaya ma bêro axukerdene. Ma tîya maden nêwazenê. Wa awe û xozaya ma leymin nêbê.”
Velîşan kosteko ke bi heywankarîye û hingedarîye debara xo keno vat: “Falîyetê madenî zirar danê heywankarîye û hingedarîye. Xozaya ma rindeke texrîp kenê. Seba ke tay kesî bibê zengîn heqê înan çîn o ke bêrê xozaya ma xirab bikerê. Ma do destûr mede.”
Serekê Komeleya Pawitiş û Rindkerdişê Dormeyî ya Dewa Arikî Îbrahîm Kudîşî zî vat: “Ma do sey dewijan reyna bêro pêser û vera falîyetanê madenî têkoşîn bikerê. Maden zirar dano merdiman û heme ganîyan. Pê nê madenê erdê ma yeno talankerdene. Netîceya nê karan de do dereyê ma bibê ziwa û zergunîya xoza bibo wişk. Xora rîyê awbendan û HESan ra citkarîya qedîyena. Kenê ke herême veng bikerê. Ganî cade ocaxê madenî bêro qefilnayene. Tîya gorê ma û erjayeyê ma estê. Ê nêeşkenê ma herêma ra raqilnê.” ÇEWLÎG
