Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) çarçeweya dewaya padayîşî ke Mehkemaya Desturê Bingeyîn vera înan de dabî akerdene de Kombîyayîşê Heyetê Rayîrberî ya Merkezî (MYK) pê ard û kombîyayîş de qerarê ame girewtene ke do bi Partîya Çepe ya Keskan reyde şêrê weçînayîş. HDP serra 2012î ra heta nika 50 merkez û 212 qezayan de xebata xo rayra berd û nika xebata seba weçînayîşî domneno.
Hemverfeka Partîya Çepe ya Keskan Çîgdem Kiliçgun Uçare derheqê babete de ercnayîşan kerd.
Uçare da zanayene ke dinya de têkoşînê cinîye ke her ke şino gird beno esto û têkoşînêk xurt yê sîyasetî ke vejîyeno raşte yê cinîyan esto. Uçare dewamê qiseykerdişê xo de nê çîyan ard ziwan: “Vera hêza cinîye de polîtîkayê taybet ke vera cinîyan de yeno rayraberdene esto. Demêk nizdî de Tirkîya de bobelatê erdlerzî qewimîya. 8ê Adare de cinî herikîyayê raşteyan. Waştişê raşteyanê 8ê Adare tena waştişê Tirkîyaye nêbî. Waştişê dinya bî. Ganî dewlete bêra şinasnayene. Ma nêeşkenê vajî ke nasnameyê pêro dewletan camêrd o. Tirkîya de dewlete vera cinîyan de polîtîkaya dişmenîye rayra bena. Afganistan de mekteb tutanê kênayan ra ameyo qedexekerdene. Îran de badê qetilkerdişê Jîna Emînîye mekteban de tutê kênayî ameyî jehrkerdene. No nizdîbîyayîşê dewlete yê hemverê cinîyan mojneno.”
Polîtîkayê AKPyî yê hemverê cinîyan
Uçare bale ant polîtîkaya AKPyî ya hemverê cinîyan ser û wina vat: “Ewro dînamîkê tewr xurt yê komelî têkoşînê xurt yê cinîyan o. 8ê Adare de sloganê ‘hukmat îstîfa’ xeylê muhîm bî. Welatanê Ewropa de babeta polîtîka û komelî de serkêşîya cinîye xeylê muhîm û ercayeya. Tirkîya de 20 serrî yo ke bi destê AKP-MHPyî vera cinîyan de polîtîkaya dişmenîye yena rayraberdene. Dîyanetî ra bigîrêne heta Emnîyetî derheqê cinîyan de vatişî qet kêmî nêbîyê. Tirkîya de her roje seba cinîyan bi xoverdayîşî derbaz bena. Bi polîtîkaya bêcezaverdayîşî ya dewlete kiştişê cinîyan yeno normalkerdene. Dewlete zana ke eke camêrd bêro cezakerdene xo ceza kena. Coka ra zî her tim xo tepîya ancena.”
‘Polîtîkaya xoserî ya seba cinîyan’
Uçare dîyar kerd ke vera polîtîkaya hemverê cinîyan de vatişêk Partîya Çepe ya Keskan esta û wina domna: “Hemverê nêseyyewbînanîya cînsîyetê komelî ke çend şina giran bena de kiştişê cinîyan yê ke binê pawitişê dewlete de yê, hemverê feqîrîya cinî, mexdurîyetê cinîye de fikrîyat esto. Bi polîtîkaya xo ya xosere hewl dana bi têgêrayîşê cinîyan û têkoşînê cinîyan Tirkîya rayra biba. Weçînayîşê 2023yî zaf muhîm o. Seserrêke newe yena pêşwazîkerdene. Xeylê ercaye yo ke na seserre do bi kamî bêra pêşwazîkerdene. Têkoşînê cinîyan ke ewro gird bîyo Tirkîya de xo îspat kerdo. Bakîyeyêka 20 serran ya AKPyî esta. Ewro bi HUDA PARî reyde hamkarî keno. No seba ma cinîyan demêk krîtîk o.”
Do têkoşînê cinîyan dîyar bikero
Uçare qiseykerdişê xo yê peyênan de bale ant Peymana Stenbolî ke ameye feshkerdene ser û vat: “Peymana Stenbolî vernîya nêseyyewbînanîya cînsîyetê komelî girewtêne û xeylê mekanîzmayan pêşnîyar kerdêne. Rayîrberê herêmî ra bigîrê heta mekanîzmayê dewlet û perwerdeyî mekteban de xeylê çîyan pêşnîyar keno. Ma ewro prosesê weçînayîşî de yê. Do têkoşînê ma yê cinîyan weçînayîş dîyar bikero. Raşteyan de do xo bimojno. Tewrbîyayîşê cinîyan yê sîyasetî zaf ercaye yo. Ma muhîmî danê temsîlkarîya seyyewbînan û sîstemê hemserekîye. Umudê ma no yo ke HDP nêro padayene. La eke rewşêka winasî prosesê weçînayîşî de pê bêra ma hadreyê ke perpirsîyarî bigîrê .” ANQARA
