Mamostayanê Komeleya Cigêrayîşê Ziwan û Kulturî ya Mezopotamya (MED-DER) Haci Ozkalî vera asîmîlasyonî û çinkerdişê kurdkî, bi zaravaya kirmanckî 6 kitabê bi nameyanê “Ferhengê Kurdî-Tirkî”, “Gramer û Rastnuştişê Kurdî” adıyla bir gramer, “Rayerê Vaceyîşê Yê Mîyonê Rocî”, “Ferhengê Qewl û Wateyê Verînon” û “Hêvîya Seseron Rocobîyn” nuştî.
Nuştox û mamosta Haci Ozkalî derheqê xebatanê xo yê ziwanî û girîngîya ziwanê dayîke de Ajansê Mezopotamya rê qisey kerd.
Ozkalî îfade kerd ke ziwanê kurdî tim ameyo înkarkerdene û qedexekerdene. Ozkalî vat: ”Ganî ma nêpawê ke sîstem wayîrê ziwanê ma vejîyo. Ganî ma wayîrê ziwanê xo vejîyê, bi ziwanê xo binusê, biwanê, qisey bikerê û bimusê. Seba kurmanckî rewşe xirab nîya. Çunke bi kurmanckî televîzyonî, zaf kovari rojname û bernameyî est ê. La seba kirmanckî rewşe hende hol nîya. Nê 30 serran de bi kirmanckî nuştiş û wendiş zêdîyayî. La serranê 90an de netîceya polîtîkayanê dewlete de dewî ameyî vengkerdene. Ney zî bi xirabî tesîrê ziwanî kerd. Şarê ma şaristanan de bi tirkî qisey keno la dewan de bi kirmanckî qisey kerdêne.”
Ozkalî derheqê xebatanê xo de nê agahîyî dayî: ”Eke kurdî bi ziwanê xo qisey nêkerê senî xo rê vajê ‘kurdî’? Mi seba ney bi xîretê xo ferhengekêk amade kerd. Ferhengê mi de 6 hezar çekuyî est ê. Ferheng kirmanckî-tirkî û kirmanckî-kurmanckî yo. Ziwan teyna pê mi û nuştoxan nêxelisîyeno. Ganî doman û tornê ma ziwanê xo bizanê. Mi no ferhengek seba înan amade kerd û mi waşt ke kurmancî zî bi ziwanê ma bimusê.
Seba ke yew ziwan eleqe bivîno ci rê ferheng, gramer, vateyê verênan û îdyomî lazim ê. Ziwan yew mîras o. No mîraso ke ma kal û pîranê xo ra gênê, ganî neqlê neslanê bînan bêro kerdene. Eke ziwanê ci çin bo, o şar zî çin o. Eke ziwanê xo nêzanenê wa ê xo rê nêvajê ke ‘ma kurd-kirmanc ê.’ Ganî şarê ma ziwanê xo sey nan, hewa û awe bivîno û qîmet bido ci.” AMED
