3yê Teşrîna Verêne ya 1993yî de bajarokê Vartînîsî yê qezaya Telî ya Mûşî de mîyanê ci de tutî zî estbî 9 kesî bi ganî ameyî veşênayîş. O wext eynî keye ra Nasir Ogut, Eşref Ogut, Sevîm Ogut, Sevda Ogut, Mehmet Şakîr, Mehmet Şîrîn, Aycan, Cîhan û Cînal Ogutî ameybî qetilkerdiş. Sewbîna kesê ke o wext reaksîyon mojnabî qewimîyayîşî zî ameybî destbendkerdiş û înan ra yew zî Huseyîn Ugurlu bî.
Huseyînî o wext reaksîyon mojneno qetlîyam û yeno destbendkerdiş. 30 serrî yo Huseyînî ra xebere nîna girewtiş. Cinîya Huseyînî, Asîye Ugurluye ajansê JINNEWSî rê qala vînîkerdişê ci kerd.
Dimayê qetlîyamî yeno destbendkerdiş
Ugurluye dîyar kerd ke semedo ke qetlîyam sero ra xeylê wext derbaz bîyo û nêweşîyê aye zî virazîyayî çî baş nînê vîrê aye. Ugurluye destpêkerdişê qiseykerdişê xo de bale ant serê destbendkerdişê mêrdeyê xo û wina vat: “30 serrî verê cû dewlete eşt keyeyê ma ser û mêrdeyê mi destbend kerd. O wext dewe qonutan de şer vejîya. Nê sereştişê keyeyan de kam ame înan ver destbend kerdî. Wextê Qetlîyamê Vartînîsî bî, keyeyêk veşênayî. Mêrdeyê mi semedo ke meydanê dewe de reaksîyon mojna qetlîyamî eynî şewe de ame destbendkerdiş. Destbendkerdişê ewilîn de 12 rojan mend û dima ra serbest ame verdayîş. Dimayê aşmêk eştî keyeyê ma ser û reyna mêrdeyê mi destbend kerdî. Mêrdeyê mi a roje nêweş bî. Ey berdî vernîya şaredarî. A roje tewrê mêrdeyê mi 31 kesî ameyî destbendkerdiş. Dewijan ardî verê şaredarîye de zitî kerdî û îşkence bi înan kerdî. Ê 20 kesan pêro serbest verdayî la mêrdeyê mi nêverdayî.”
Îşkence kerdî
Ugurluye da zanayîş ke kesê bi mêrdeyê aye reyde ameyî destbendkerdiş heta qereqolî dîyî ke îşkence bi înan kerdî û dima ra berdî Mûş û dima ra nêmojnayî înan. Ugurluye ard ziwan ke wextê destbendkerdişî nêmojnayî înan û wina dewam kerd: “Ma çend reyan şîyî qereqol ke bimojnê ma la nêmojnayî. Ma şîyî emnîyet û serdozgerîye zî la kesêk ma rê çîyêk nêvat. Ma persê ci kerd vatî ‘Ma nêdîyo, verê ma de nîyo’. Wexto ke ma şîyî qereqol reyna ma persê ci kerd. Emnîyet de lajê mi rê vatî ‘Nameyê çend kesan vaje ma do pîyê to bimojnê to’. O wext lajê mi hema şenik bî. Tutê min o tewr şenik 3 serre bî.”
30 serrî yo vînîbîyaye yo
O wext qorîcîtî hemwelatijanê bajarokê Vartînîsî ser de yeno ferzkerdiş û semedo ke hemwelatijî qebul nêkenê hemverê înan de zilm yeno kerdiş. O wext fermandarê qereqolî şarî rê vano “Vartînîs, dewêka sey zerdî ya. Ez do tîya şima rê teng bikera. Yan şima benê merdim yan zî şima yew bi yew bixelisê ”. Şahidê o wextî ke verê şaredarîye de ameyî qirkerdiş, vînenê ke cenazeya ci zerreyê wesayîtê zirxî de ya û bedenê ci yê ke ameyo îşkencekerdiş eştî vernîya şarî. Ugurluye da zanayîş ke şahidê ê wextî vat ‘nêmerdo’ û ci berdî. Ugurluye dîyar kerd ke ê wextî ra tepîya tu xeberêke mêrdeyê xo ra nêgirewta û wina vat: “Ma nêzanê ke berdî kam ca. Ma tu xeberêke ci ra nêgirewt. Ma muracatê xeylê cayan kerd. La tu cewabêke nêdayî ma. Ma DNA zî da, la netîceyê ci zî nêvejîya. Ma tena zanê ke ci berdî, la ma nêzanî ke çi ame sereyê ci. Heta nika tu rêçêke çin a. Ma dewa akerd, la dewa ame girewtiş.”
2 serrî ra tepîya mergê ci dayî
Dimayê vînîbîyayîşê Huseyîn Ugurluyî 2 serrî ra tepîya mergê ci yeno îlankerdiş, la keye rê tu çîyêk nîno vatiş. Bado ke keyayê dewe xebere dano, keye rewşe ra xeberdar beno. Eynî wext de Huseyîn o wext hetê kerdoxê Qetlîyamê Vartînîsî Bulent Karaogluyî ra yeno destbendkerdiş.
Fotografê peynî…
Ugurluye fotografê mêrdeyê xo û Nasir Ogutî ke qetlîyam de ameybî qetilkerdiş ke pîya Stenbol de antbî mojnena û vana “Fotografê ci yê peynî bî”. Asîyeye ard ziwan ke Nasir û mêrdeyê aye yewbînan ra xeylê hes kerdêne û embazê yewbînan ê baş bî û wina qedênaye: “Hertim pîya bî. Yewbînan ra xeylê hes kerdêne. No fotograf 3-4 serrî verê qetlîyamî pîya antbî. Çimê mi hema zî rayîr de yo. Ez heta ke bimira çimê mi do hema zî rayîr de bo.” MÛŞ
