Rêxistina Efûyî ya Mîyanneteweyî raporê xo yê serra 2023ine ê dardekerdişî seranserê dinya de pare kerd. Goreyê xebera DWyî; hûmara kesê ke ameyê dardekerdişî zêde bîyê. Rapor de ame dîyarkerdiş ke serra 2023ine de 16 welatan de tewr tay hezar û 153 kesî bi metodê cîya ameyî îdamkerdiş. Goreyê raporê Rêxistina Efûyî; serra 2015ine ra heta nika hûmara tewr zêde yê 2023ine yo. Rêxistine, dîyar kerd ke serra 2022ine de seranserê dinya de 883 kesî bîyî û 2023ine de 30 kesî ci de zêde bîyê.
Rapor de ame dîyarkerdiş ke înfazê ke ameyê kerdiş 853 ci Îran de ameyê kerdiş. Goreyê serra par na hûmare se ra 50 zêde bîya. Ame vatiş ke xeylê xo zî sûcê sîyasî û tîryakî ameyê dardekerdiş. Sewbîna ame vatiş ke se ra 20ê kesê ke ameyê dardekerdiş belûc ê.
Dimayê Îranî rêza diyîn de zî 172 kesan Erebistanê Siûdî yeno. Somalî bi 38ine rêza hîrê û DYA zî bi 24 înfazan ra rêza çarine de ca girewt.
Efrîka
Goreyê raporê rêxistine, welatê Efrîqa yê Jêra Sehrayî serra 2022ine de 298 kesî amebî dardekerdiş û serra 2023ine de hûmare vejîya 494 kesan. Ame dîyarkerdiş ke kesê Erebistanê Siûdî de ameyê dardekerdiş 6 ci ra cinî yê. Mamosteyo teqawid Muhammed el Hamdî semedo ke serê medyaya dijîtale hukmatî rexne kerd, Siûdiyî de ame dardekerdiş.
Hîn welatan de hûmare nîna zanayîş
Pisporî vanê ke Çîn de hûmarêke zêde yê dardekerdişî est a la nînê zanayîş. Sewbîna hûmara Koreyê Vakur û Vîetnamî rapor de nêameyî zêdekerdiş. Koreya vakur bi qanûnêke newe aked ke kesê ke bi korekî qisey nêkerê, bêrê dardekerdiş.
‘Heta ke cezaya îdamî bêra wedaritiş do têkoşînê ma dewam bikero’
Rêxistina Efûyê ya Mîyanneteweyî da zanayîş ke heta nika 144 welatan qanûnê îdamî wedariti. Sekretera Pêroyî ya Rêxistina Efûyî ya Mîyanneteweyî Agnès Callamard wina vat: “Welatê ke cezayê îdamî danê her ke şino zêdeyêr tenê manenê. Kampanyayê ma yê hemverê nê cezayî de keraxî feyde kenê. Heta cezaya îdamî bêra wedaritiş, do têkoşînê ma dewam bikero.”
