Ji destpêka dîrokê, ji zayîna civaka yekem û heya roja me, di herikandina jiyana mirovahiyê de, serpêhatî, bûyer û kiryarên civakî bûne wekî çavkaniya sazumanî, hişmendî bûne mîtolojiya civakan.
Madem miletek, neteweyek heye, bê şik û guman, mîtolojiya wî gelî, an wî neteweyî jî heye! Li gerdûnê renga reng, gel û netew hene, her wiha, li gorî her civakê jî, rengê mitolojiya wê civakê heye.
Raste ev mijarek sosyolojîk e, lê belê hêjayî gotinê ye ku mîtolojî ji bo civakan hêza ponijandinê ye, bi bandora xwe awrîn û kesayeta civakê karekterîze dike. Yanê civakek kesayeta xwe, hişmendiya xwe, bi heman reng û cewhera mîtolojiya xwe hatiye afirandin.
Dema meriv nirxandina efsanetiya Newrozê dike, mirovên pispor û lêkolînêr, bi hesanî dikarin karekterê gelê kurd û civaka kurdan derxînin holê.
Dibe ku ji ber van sedeman be li seranserê dîroka xwe, karekterê kurdan her tim aştîxwaz e. Ked û xizmeta ku ji civak û gelên din re pêşkêş kirî, ji xwe re wekî pîvana mirovahî û mirovheziyê dîtiye.
Wekî tê zanîn, Newroz, ne tenê gelê kurd, her wiha, gelek milet û neteweyên din jî xwedî lê derdikevin û pîroz dikin.
Di vê mijarê de, xalek din jî, ew e ku, ji aliyê dîrok, erdnîgariyê û cihê ku Newroz lê hilatî de şik û guman ji kurd û Kurdistanbûna vê efsaneya mirovahiyê re nîne!
Îca, mijara ku dixwazim bi we re par ve bikim, Newroza kurdan û huner e.
Di çavkanyên dîrokî de, herî zêde, Mîr Şerefxanê Bedlîsî di Şerefname yê de, Newrozê wekî mîtolojî û efsaneya, bi berfirehî nirxandiye. Dema behsa şahiyên Newrozê dike, wekî mînak, behsa komên orkestra yên muzîkê dike, dibêje: “…li qadên Newrozê, li nik ava çemê Dîcleyê, sed muzîkjenên kemanê û sed ên ud û kanunê, tembûr û kemençe û bilûran, def û daholan… bi hev re lîland…”
Di dîroka çand û hunera kurdan de, bêguman, berhem û nirxa herî zêrîn ya ku bi wateya Newrozê dest pê dike, Mem û Zîn a seydayê Xanî ye. Ji aliyê wêjeyî ve bi baweriya min, Seydayê Xanî, taca zêrîn daye serê Newroza kurdistanî. Meriv dikare bêje ku ji bilî ferqa dem de cudahî di navbera kiryara Seydayê Xanî û kiryara Kawayê hemdem Mazlûm Dogan de, qet nîne. Ji ber ku herdu kiryar jî, armanc, gewher û wateya Newrozê ji nû ve vejiyandine, bi xwe re hêvî û bendewariyên civakê nû kirine! Her wiha, wekî nirx û feraseta civakî, bûne hêvî û bendewariyên mayînde.
Mirov bi hêsanî dikare bêje ku Newroza îsal ji hemû salên bihurî cudatir, di pêvajoyek dîrokî de, bi ked, giyan û berxwedanek bêhempa, ji niha ve xwe bi tîpên zêrîn di dîroka têkoşîna azadiyê de dinivisîne.
Di vê sala nû de, pêngava berxwedanê ya ku Leyla serkêşî dike û gelê kurd daye ser şopa Leylaya leheng de, li zindanên dagirkeran û hemû beşên welat û derveyî welat, berxwedanek bêhempa ji bo şikandina tecrîd û dorpêça rûmet û kerameta miletekî ku sedsale li navxweyî û qada navneteweyî de, bi qeyd û bendan girêdane, belav bûye û bi biryar berdewam dike.
Bêguman, hêvî û bendewariyên çalakvanan ji helwesta gelê xwe ye.
Şehadetên vê serdemê, bersivên di pîvana keramet û rûmeta neteweyekî, her wiha, topyekûna hemû bangewaziyên sedsalekê ne.
Tevî ku şêwazên çalakiyên canbexşane şêwaza karekter û felsefeya tevger û Rêbertiya gelê me ye. Lê dîsa jî bersiva me ya civakî bo van çalakiyên bi qehremanî, kêm û netêrkirî xuya dikin. Pirsên xwe, em ji xeynî xwe dikin, em netêrbûnên xwe nabînin.
Ger yekitiya me ya neteweyî, civakî bi hêz ba, refleksên civakî têr bikira, îro şehadetên mîna Zulkufan, Zehrayan, Uguran û Medyayan çênedibûn. Keç û xortên me mecbûriya canê xwe bidin ber canbexşînê nedidîtin.
Her roj Erdogan-Bahçelî gef û tehdîdên xwe li kurdan dixwe, bi şêwaza xeniqandina tecrîdê dixwaze bigihêje encamê.
Di 31’ê Adarê de, bi girtin, gef û êrîşan dixwaze encam bistîne, ma gelo kerameta kurdan textê nîşangirtina Erdogan e?
Em bi kerameta gelê xwe bi bawer in. Gelê kurd êdî ne ew kurdê berê ye. Canê xwe dide, lê nahêle toz û qirêj bigihêje kerameta wan.
Mîna orkestraya Şerefdînê Bedlîsî destnîşankirî, êdî orkestraya azadî û kerameta gelê kurd dest bi senfoniya berxwedana serdemê kirî, ji zîndan ta qadên navneteweyî, ji hilweşandina DAIŞ’ê ta rizgarkirina Efrînê, ji dengdayîn û parastina dengên gel di hilbijartinê de, ta şikandina tecrîdê û têkbirina faşîzmê, êdî strana newroza 2019 tê strandin.
Rêvebira orkestrayê Leyla ye, koro gelê me ye, muzîkjen û pispor bazên çiyan, parêzvanên axa me ne.
Di hefteya qehremanan de, dîsa Newroza we pîroz be.
