Rîtuelanê serra newe ra yew zî ‘Kalo Gaxan’ yo. No rîtuelo taybet ê elewîyanê Dêrsimî ma vajimê ke hema hema ameyo vîrîkerdene. Labelê nê serranê peyênan de hêdî hêdî reyna yeno bimbarekkerdene
Rîtuelê elewîyanê kurdan ê bi nameyê Kalo Gaxan dewam keno. No rîtuelo taybet ê elewîyanê Dêrsimî ke hema hema ma vajimê ke ameyo vîrîkerdene tarîxêko zaf kehen ra yeno. No rîtuel seba serra newe û pêşwazîkerdişê serra newe yeno pîrozkerdene û heta orteyê aşma çele dewam keno.
Verê cû şarê dewan şîyêne zîyaretan û duayan kerdêne, çilayan tafînayêne û loqmeyan vila kerdêne. Badê vilakerdişê loqmeyan kayê Kalo Gaxanî ameyêne kaykerdene û yew bi yewe keyeyê ameyêne gêrayene. Gêrayîşan de loqmeyî ameyêne berardene û ameyêne vilakerdene. Sewbîna 3 rojan roje ameyêne tepiştene, cem ameyêne kerdene, xele ameyêne girnayene û seba zêdîyayîşê heywanan no xele axuran de ameyêne daliqnayene. Bimbarekkerdişanê Gaxandî de seba serra newe biba serra weş û asayîş, seba ke zalim û zilm biqedîyo dua ameyêne kerdene.
Hunermend Metîn Kahramanî zî emserr tewrê aktîvîteyanê bimbarekkerdişî bî. Kalo Gaxanî emserr merkezê Dêrsim, qeza û dewan ci de ame bimbarekkerdene.
Hunermend Metîn Kahramanî ard ziwan ke Kalo Gaxan destpêkê îbadetî yê serra newe yo û mana ci zî oxurkerdişê serra kehen û pêşwazîkerdişê serra newe yo. Kahramanî da zanayene ke Gaxan yeno manayê aktîvîteyanê paştîdayîşî û beno wesîleya vîrardişê feqîrî.
Xal Gaxan yan zî Kalo Gaxan kam o?
Xal Gaxan yan zî Kalo Gaxan hewteyê 3. ê kanûne de dest pêkeno û heta hewteyê yewînî yê çeleyî dewam keno. Roja sêşemeyî ra yeno destpêkerdene ke roje bêro girewtene. Nê rojeyîî yê 3 rojan zî hîrê menganê zoran ê zimistanî nîşan danê. Pîr, murşîd û pîran reyde cemî yenê kerdene. Domanî serê sibayî wurzenê û kincanê xo yê tewr rindekan danê xo ra. Dima zî şinê Xal Xek reyde dîyarîyan danê arê. Pîya şinê verê beran û vanê ”Gaxanê şima bimbarek bo”. Bi kilaman kayê Xal Xekî kay kenê û dîyarîyanê xo gênê. Dîyarîyî exlebî goze, basteq, dendike ûsn ê.
Werdê ke yenê arêdayene şan keyeyêk de yenê pewtene û êyê ke manenê keyeyanê feqîran ra yenê vilakerdene. Werdî exlebî ard ra yenê pewtene. Dewijê pîya zerfet pewjenê ke ard, ron û germudeya sîrîne ra yeno meydan. Keyeyan de zî pesare û dane yenê pewtene. Dima ke tay dane yena werdene domanan rê yena vilakerdene. Tay dane zî gewa heywanan ser o yena dardekerdene. DÊRSIM
