Tirkîya û pêroyê herêmê ke rant rê yenî akerde de hem mîrateya kulturî û hem zî tarîx yenî çinkerdene. Înan ra yew zî bajarê Dêrsimî ke timî bi nê caardişan yeno rojeve yo. Rojanê peyênan de seba qetilkerdişê pezkovîyan ke seba şarê Dêrsimî bimbarek yenî hesibnayene, îhale ame akerdene. No îhale netîceyê reaksîyonan de apey ancîya. Nika zî rojeve de viraştişê ocaxê kerrayan esta.
Xirabe, Lemk, Koderîç, Sorek pabesteyê bajarokê Perî û herêma Dirban zî pabesteyê qezaya Mazgêrdî ya Dêrsimî yî. Her çiqas ke nê herêmî hetê Heyetê Pawitişî yê Bîyayîşê Kulturî yê Erziromî ra sey raşteyê SÎTî yê yewine bêrî îlankerdene zî seba viraştişê ocaxê kerrayan hetê 8. Mudirîya Pêroyî ya Rayîrê Bejayî ra ruhsat ame dayene. Serra 2010î de herêm Xirêbe ya ke mabênê dewa Dirbanî ya qezaya Mazgêrdî û dewanê Sorek, Lemkî û Koderiçî yê Pêrî de ya, ameyêne plankerdene ke ocaxê kerrayan bivirazîyo. Nêrazîbîyayîşê şarî ra dima plan ame batalkerdene û herême sey warê SÎTî ameye îlankerdene. 10 serran ra dima planê viraştişê ocaxê kerrayan reyna ame rojeve. Eke herême de ocaxê kerrayan bivirazîyo pêro çimeyê awe, jîyargeyî, erazîyê zîretî û heywankerîye binê tesîrê ci de do bimanê.
Dewijê dewê Sorek û Koderîçî ke tede viraştişê ocaxê kerrayan yeno plankedene reaksîyon nîşanê qerarî dayî û vatî ke ganî viraştişê ocaxê kerrayan bilez bêro vindetene.
‘Ma do heta peynî xover bidî’
Guzel Sonmeza ke dewa Sorekî de cuyena daye zanayene ke eke ocax bêro viraştene do faalîyetê berardişî de tesîrêko negatîf virazîyo û wina dewam kerde: “Pêroyê erd û baxçeyê ma do tesîr bibî û binê herre de bimanî. Ma nêwazenî ocax bêro viraştene. Ganî bilez no qerar bêro betalkerdene. Herêma ke do ocax tede bêro viraştene de dergahêk esta. Ma nêwazenî zirar biresîyo înan. Do çimeyê awe tesîr bibî. Wazenê ma cayê ma ra bikerî. Ma do heta peynî xover bidî.”
‘Do xozaya ma bêra texrîbkerdene’
Nesriye Bulgana ke aye zî eynî dewe ra ya qisey kerde û va: “Ocaxê kerrayan do zirar bido pêroyê gandaran. Tirba Karahizirî ewja de ya. Seba ma ewja bimbarek a. Eke ocax bêro viraştene do ewja çin bibo. Wazenê ke bawerîya ma çin bikerî. Ma kampanyaya îmzeyan da dest pêkerdene. Pêroyê dewijan paştî dayî kampanya. Do xozaya ma bêra texrîbkerdene.”
‘Ma nêwazenî xozaya ma çin biba’
Tewr peynî Nurcan Bîngola ke dewa Koderîçî de ronişena qisey kerde û va: “Ma tesîlî dewa xo de çîyêko winasî nêwazenî. Serranê verênan de reyna dest bi viraştişê ocaxî kerdî la badê reaksîyonan apey ancîyayî. Reyna wazenê eynî çî bikerî. Ma nêwazenî xozaya ma çin biba. Ma do heta peynî xover bidî.” DÊRSIM
