Polîtîkayê asîmîlasyonî yê hemverê ziwanê dayîke, her tewir dewam kenê. Qedexeyê hemverê ziwan û astengîyê hemverê perwerdeyê ziwanê kurdkî rayîr ver bi averşîyayîşê ziwanî gêno. Ziwanê tirkî cuya rojane ya kurdan de bîyo serdest û êdî qiseykerdişê kurdkî kêm beno. Çend mabêne emrê pîlî de qiseykerdişê bi kurdkî esto zî mabêne ciwanan de qiseykerdiş bi kurdî nîyo. Derheqê babete de ma şîroveyê welatîyê Amedîyijan girewt.
Hulya Aslane qiseykerdişê xo de bale ante serê tedayê ziwanî û vat: “Tedayê serê ziwanî nînê qebulkerdene, ez veng dana şarî ke wayîrê ziwanê xo vejîyê. Eke kurdî bibê yew bi hawayêko eşkenê, hemverê pêro tedayan bêrê û ziwan zî tede. Ma zî wazenê ke ziwanê xo bi azad bixebitnê. Wa qedexeyê serê ziwanê ma wedarnê. Semedo ke xebitnayîşê ziwanî heqê ma yo tewr bingeyîn o. Ganî şarê ma pêro wayîrê ziwanê xo vejîyo.”
‘Her ware de bi ziwanê xo qisey bikerê’
Melîha Bextîyare, dîyar kerd ke ganî her wext domanan dir kurdkî bêra qiseykerdene û vat: “Ma kurd ê û ziwanê ma kurdkî yo. Ma nê polîtîkayê serê ziwanî qebûl nêkenê. Ganî ma kurdî seba heqê ziwanê xo reaksîyon ramojnê ke heta ma heqê ziwanê xo bidest bikerê. Ziwanê kurdkî weş o û eslê ma ziwanê ma ra yeno. Seba vernîgirewtişê nê polîtîkayan zî ganî ma bi domananê xo dir hîna zêde kurdkî qisey bikerê. Semedo ke domanê ma neslê ma yê ke bingeyê ziwanî yê. Ganî seba nê ma domananê xo goreyê kulturê kurdkî pîl bikerê. Veng dana pêro kurdan ke wa her ware de bi ziwanê xo qisey bikerê.”
‘Ma nêwazenê domanê ma ziwanê ma xo vîr ra bikerê’
Remzîye Yune zî wina vat: “Ziwan her çî yo. Semedo ke ma ziwanê xo vindî nêkerê, ganî tewr zêde bikewê mîyanê hewldayîşî. Eke ziwan vindî bibo, ma zî vindî benê. Eslê mi çibo do ziwanê mi zî o bo. Ma wazenê kurdkî zî sey tirkî azad bo. Ma senîn bi ziwanê xo qisey bikerê, ma wazenê domanê ma zî qisey bikerê. Domanê ma şonê mektebê tirkan dima ra êdî ziwanê xo xo vîr ra kenê. Ma nêwazenê domanê ma ziwanê xo xo vîr ra bikerê.”
‘Semedê averşîyayîşî ganî xebate bêra kerdene’
Hakîme Polate zî wina vat: “Her wext hêrişê ziwanê ma kenê. Werrekna ma zî sey her kesî bi rehetî bieşkayîne bi ziwanê xo biciwîyayîne. Ziwanê ma azad nîyo, coka ma zî azad nîyê. Ez bawer a ke xeylê keyeyî wazenê domanê înan bi kurdkî qisey bikerê la îmkanê ma zêde çin ê. Ganî seba averşîyayîşê ziwanî hîna zêde xebate bêra kerdene.”
‘Neslo newe bi tirkî qisey keno’
Şûra Çape zî wina vat: “Ez serê cografyaya Kurdistanî de cuyena, coka gerek ez kurdkî qisey bikerî. La her ke şino neslo newe hetê ziwanê xo de bêhîsgêr beno. Xeylê kurdî vera ke ziwanê xo qisey bikerê, tirkî qisey kenê. Çi heyf, ez zî ziwanê xo hende nêzana. No zî netîceyê polîtîkayê serê ziwanê kurdkî yo.” AMED
