Navenda Nûçeyan
Li gorî daneyên fermî yên Brazîlyayê qirkirina daristanên li Amazonê gihştiye asta herî jor a 12 salên dawî.
Li gorî daneyên fermî yên ji aliyê Enstîtuya Lêkolînên Fezayê ya Neteweyî (ÎNPE), ji îlona 2019’an heta tebaxa 2020’an, di nava 12 mehan de qadeke 11 hezar kolometre-çargoşe li Amazonên Brezîlyayê tune bûye. Ev jî bi qasî nêzî meznahiya Jamaîkayê ye. Li gorî van daneyan texrîbata li daristanan li gorî berê, ji sedî 9,5 zêde bûye.
Ji sala 2008’an ku 12 hezar û 911 kîlometre-çargoşe daristan hatibû tunekirin û vir ve, îşaret bi wê yekê hat kirin ku cara ewil e, qadeke wiha ya daristanê tê tunekirin. Her wiha hat bibîrxistin ku bi taybetî bi şewata daristanan re, karbondîoksîta (C02) li nav daristanan e, belavî atmosferê dibe.
Tê diyarkirin ku ji ber polîtîkayên ‘rastgirê tund’ Serokê Dewletê Jaîr Bolsonaro yê di mijara avhewayê ‘şikbar’ e, rê li ber texrîbatên Amazonê vedike. Li gorî saziyên derdorparêz, ji ber krîzên aborî yên sala 2020’an li hemû cîhanê rêjeya C02 kêm bûye lê ji ber şewatên li Brezîlyayê ev gaz zêdetir bûye.
