Rojê ke ma bikewê serra neweye ya 2023î xeylê hetan ra ercnayîşê serra 2022î yenî. 2022î de xeylê qetlîyam, kiştişê cinîyan, îstîsmarkerdişê domanan û sewbîna hedîseyî qewimîyayî. Bi serran o şarê kurd hemverê DAIŞî de xover dano û cinîyî serra 2022î de rêxistinbîyayîşê xo hîna xurt kerdî û sey nimune Îran û Rojhelatê Kurdistanî de bi serkêşîya cinîyan serewedarnayîşo ke dîya dest pêkerdiş hema zî dewam keno. Vervatoxa Meclîsê Cinîyan ê Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) Ayşe Acar Başaran bînaya Amedî ya DBPyî de derheqê rojdemî de qisey kerd.
Başarane qiseykerdişê xo de bale ante tay noqtayê girîngî ser û wina vat: “2022 seba cinîyan hem serra têkoşînî hem zî serra zehmetîyan bîye. 2022 de bi şîarê ‘Jin, Jiyan, Azadî’ qetilkerdişê Jîna Emînî ra dima Rojhelatê Kurdistanî û Îran de serewedaritişê cinîyan dest pêkerd. 2022 de Tirkîya û Vakurê Kurdistanî de dişmenîya îqtîdarê AKP-MHPyî ya vera cinîyan dewam kerd û bi fermanêkî Peymana Stenbolî ameye betalkerdene. Welat de polîtîkayanê bêcezaverdişî ra şîdetê vera cinîyan zêdîya û 2022 de tewr yau 310 cinî hetê camêrdan ra ameyî qetilkerdene. Cinîyî 25ê Teşrîna Peyêne de vera şîdetî vejîyayî meydanan û reyna raştê şîdetî ameyî. La rixmê nê hêriş, operasyon û destbendkerdişan zî cinîyî payan ser de yê.”
‘Semra Guzel ameye hedefkerdene’
Başarane vat ke 2022 de embaza înan Semra Guzele pê dafika Wezîrê Karanê Zereyî yo ke serçeteyê sûcan o, ameye tepiştene û wina dewam kerd: “Semra Guzel ameye hedefkerdene û wekîlîya ci zî ameye xespkerdene. Reyna Dewaya Kobanê zî sey yew dafike vera partîya ma dewam kena. Reyna rojanê peyênan de bi operasyonan îdarekar û hemserekê DBPyî ameyî tepiştene. Îqtîdarî 2022 de partîya ma kerde hedef û netîceya nê hedefkerdişan de bînaya partîya ma ya Îzmîrî de embaza ma Denîze Poyraz ameye qetilkerdene. Hêzê peyê nê qirkerdişî zî nêameyî roşnîkerdene. Heta ke kiştoxê esasî yê embaze Denîze bêrê muhakemekerdene têkoşînê ma do dewam bikerê.”
‘Ma do sindoqan de cewabê xo bidê’
Başarane Nagîhane Akarsele zî ard vîr û vat: “2022 de verî Silêmanî de embaza ma Nagîhane Akarsel ameye qetilkerdene. Dima 23ê kanûne de hêrişê vera Merkezê Kulturê Kurdan ê Ahmet Kayayî de 3 kurdî qetil bîyî. Verî zî Paris de Sakîne Cansiz, Leyla Şayleme û Fîdane Dogan ameybî qetilkerdene. Ma sey ê çaxî venga hukmatê Fransa danê ke wa faîlanê raştikênan muhakeme bikero. Ma do vera nê hêrişan 2023 de sindoqan de cewabê xo bidê. Hêrişî do nêeşkê têkoşînê cinîyan asteng bikerê.”
‘440 hezar domanî raştê îstîsmarê cînsîyî ameyî’
Başarane qala raporê îstîsmarê cînsîyî yê vera domanan kerd û domnaye: “2022 de goreyê raporan 440 hezar domanî raştê îstîsmarê cînsîyî ameyî. No îqtîdar verê hêrişanê cînsîyan ê serê cinî û domanan nêgêno. Ma venga îqtîdarî danê ke eke şima nêeşkenê erkê xo bikerê, ê kursîyan ra wurzê we.”
‘Tecrîd bingeyê pêro meseleyan o’
Başarane tewr peynî dîyar kerd ke tecrîdê girankerdeyî ra bi mengan o ê nêeşkenê Birêz Ocalanî ra xeberêke bigêrê û wina qedênaye: “Embazê ma vera tecrîdî hê verê Wezîrîya Edaletî de nobete gênê. Partîya ma seba pêvînayîşê bi Ocalanî muracat kerd la Wezîrîya Edaletî cewabêk nêda ma. Heta ke netîce bigêrê ma do Nobeta Edaletî rê dewam bikerê. Çunke tecrîd bingeyê pêro meseleyan o.”
‘Serra newîye de azadîye û aştîye wazenê’
Heta ke tecrîdê vera Birêz Ocalanî bêro wedaritene nobeta ma do dewam bikera. Serra 2023î do biba a serre ke ma do îqtîdarê faşîst, tekperest û dişmenê cinîyan bin bivisnê. Têkoşînê ma xora do 2023 de zî dewam bikero. Ma pêro şaranê xo yê serra newîye de azadîye û aştîye wazenê.” AMED
