Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCKyî Cemîl Bayikî derheqê sîstemê tecrîdî yê Îmraliyî, xoverdayîşanê grevê vêşanîye, ‘Planê Binfînayîşî’ yê rejimê AKPyî û Konferansê Ciwanan ê Rojakewtena Mîyanêne yê 2. de radyoyê Dengê Welatî rê qisey kerd û cewabî dayî persanê rojnamekar Ciwan Tûnçî.
Bayikî sere de bale ante çalakîyanê grevê vêşanîye yê ke serkêşîya Leyla Guvene û Nasir Yagizî de dewam kenê û vat, “Çalakîye sînorê zîndan û Kurdistanî ra ravêrta. Heme kesê ke hemverê faşîzmî de yê refa çalakwanan de yê. Beno ke çalakîye Kurdistan ra dest pê bikero la seba hemeyê merdimîye ya. Faşîzmê Tirkan faşîzmêko alelade nêyo. Hîtler zî vano ‘mi no fikir Tirkan ra girewt,’ na rastîyêk îfade kena. Seba ke bieşkê faşîzmî bin fînê lazimîya ma bi tewirêkê hemverê tecrîdî esta. Gama ke tecrîd bişikîyo, faşîzm zî şikêno.”
Sîstemê Îmraliyî
Bayikî vat, “Sîstemê Îmraliyî hetê kamî ra ameyo afernayene? Êyê ke sîstemê modernîteya kapîtalîste rê serkêşîye kenê no system aferna. Çira? Bi vînayîşê ma, îdeolojî û felsefeya Rayber Apoyî alternatîfê sîstemê modernîteya kapîtalîste yo. Naye ra înan dî ke eke vernîya ci nêro girewtene çende şiro do xurt bibo, do sîstemê modernîteya kapîtalîste bikewo tehluke. Kurdistan zî Rojakewtena mîyanêne de mekerzêk o. Înan zî dî ke Rayber Apo sîstemî merkez de fîneno tehluke. Naye ra înan waşt ke vernîya nê sîstemî bigîrê, derbe bide piro, kontrol bikerê û tasfîye bikerê. Nê kam ê? Amerîka, Îngilistan û Îsraîl ê. Êyê ke nê sîstemî rayra benê nê yê. Nînan komploya mîyanneteweyîye viraşte. Xeylî dewletê bînî û tayê hêzê Kurdî zî tewrê komploye kerdî. Netîce de rixmê heme teşebusanê tasfîyekerdişê fîzîkkî, sîyasî yê PKK û Rayber Apoyî zî, Rayber Abdullah Ocalanî, gerîlayan û şarê Kurdî komplo bin fînaye.
Awankerdişê sîstemê Îmraliyî de temsîlkarê CPT zî esto, sebebê bêvengîya înan no yo. CPT zî sazîyêka modernîteya kapîtalîst a, naye ra îşkenceyê Îmraliyî rê wayîr vejêna. Tirkîya înan ra hêz gêna.”
Faşîzmê AKP-MHPyî xo neteweyî nêyo
Bayikî qiseykerdişê xo rê wina dewam kerd: “AKP û MHP hetê kamî ra ameyî awankerdene? AKP senî ame û Tirkîya de bi îqtîdar? Eke sîstemê modernîteya kapîtalîste no amade nêkerdêne, hetkarî nêdayêne înan, mumkun nêbi ke bibê îqtîdar. AKP û MHP vejênê vanê ‘ma neteweyî yê, ma her çîyî bi hawayêkê neteweyîyî kenê’ na zûrêka pîl a. Seba ke şaran bixapênê nê zûran kenê. Ê bi xo neteweyî nêyê. Amerîka ê hadre kerdî û ardî îqtîdar. Biewnîrê çi gama ke AKP û Erdogan kewenê tengasîye Amerîka, Ewropa, Almanya û êyê bînî destê xo danê înan û înan hurznenê payan ser. Teber de nê kenê, zere de zî zafane CHP wina keno. Biewnîrê CHP’yî ra, seba demokrasî û azadîye hemverê AKPyî de çîyêk nêkena. Karo ke kena no yo: ka senî Erdoganî bixelesno, îqtîdarê ci bipawo. Mucadeleyo ke bi serkêşîya Rayber Apoyî dîyeno na rastîya dewleta Tirkîya vete meydan. CHP a partî ya ke dewlete awan kerda. Na komare zî serê çinbîyayîşê Ermenî, Asûrî û Kurdan de awan bî. Mucadeleyê ma ruh dano şaran. Na yewe ra hemverê Kurd û Kurdistanî de heme benê yew, dormeyê Erdoganî de yenê têhet. Lingêka înan a Başûrê Kurdistanî zî esta. Heme zereyê heman sîstemî de yê. Mucadeleyê Rayber Apoyî hem rîyê înan hem zî yê îxanetê Kurdan vet werte. Naye ra nêeşkenê yew bi yew hemverê mucadeleyê ma de vinderê, hetkarîya yewbînan kenê.”
Bayikî derheqê şaşî û qesawetanê tayê hêzanê Kurdan ê ke AKP-MHPyî dir pîya têgêrenê de zî wina vat, “Selahîyetdarê Tirkan eşkera vanê ‘ma şaşîyêk kerde, ma do nêvverdê reyna a şaşî virazîyo.’ Şaşîtî bi nezanî nêkerde, mecbûrî ra kerde. Eksê nê de eke ê ewro îqtîdarî ser o yê no sayeyê şerê înan ê hemverê PKKyî de yo. Senî ke mucadeleyê ma rastîya dewleta Tirkî vete meydan, şarê Şêladizê vat, ‘ma îşxalî dir nêciwîyenê, ma sînoran nas nêkenê, ma yewîya neteweyîye, biratîye wazenê.’ Înan no yew bi hawayêkê eşkerayî ard ziwan.”
Planê binfînayîşî
Bayikî derheqê planê binfînayîşî de nê ercnayîşî kerdî: “Na yewe zihîfîya înan ramojnena. Ramojnena ke têgêrayîşo ke serkêşîya Raybor Apoyî de rayra şino çende xurt o. Eke têgêrayîşê ma xurt nêbîyêne no plan nêameyêne hadrekerdene. Vînenê ke têgêrayîşo ke serkêşîya Rayber Apoyî de rayra şino çende şino hîna xurt beno. Tena Kurdistan de nê teberê welatî de zî hîs û umîdan aferneno. Planê înan netîce nêgirewt. PKK tim xurt bi. Verê nê planî înan vat ‘ma do serrêk de PKKyî biqedînê,’ la gama ke planê înan bin kewt na rey zî no plan hadre kerd. Dewleta Tirkî dewletêka netewe-dewlet a. Serê esasê şerê taybetî de amîya awankerdene. Naye ra tim xo rê dişmenan afernena. Şaranê bînan kişena, wazena şarê Kurdî zî qir bikero û tay mendibi ke bireso nê amacê xo. Şarê Kurdî hemverê nê de xover da. Rayber Apoyî nê planê înan heme bin fînayî. Naye ra vanê ‘PKK û Abdullah Ocalanî nêverda ma ‘yewbîyayîşê neteweyîyî’ bica bîyarê.’ Naye ra înan ‘Planê Binfînayîşî’ hadre kerd. Ne dewlete bi temamî serê dişmenîya hemverê şaran de, dişmenîya hemverê Kurdan de amîya awankerdene. Nê sîyasetê înkar û îmhayî ser o rayra şina. Kam hemverê nê sîyasetî de vejêno sey xayîn yenê îlankerdene û vanê ‘no Tirkîya perçe keno.’ Vatêne “ma nê sîyasetî rayra benê; eke merdimî bêrê kiştene, bajarî birijîyê sebeb PKK yo.’ Yanî waştêne sûcê ke kerdê bierzê doşê PKKyî. Xora no karakterê faşîzmî yo. Şerê psîkolojîkî rayra benê. Biewnîrê çîyê ke Erdogan û Bahçelî kenê û çîyê ke ê vanê yewbînan ra cîya yê. Bajarî talan kerdêne, goristanî bombarduman kerdêne, qirkerdişî kerdêne, vatêne ‘ma xendeqan wedarenê, sebebê nê zî PKK yo. Eke PKKyî wina nêkerdêne, ma û Rayber Apoyî do problemî hal bikerdêne.’ Çira? Çunke ê tesîrê Rayber Apoyî yê serê şarî rind zanê. Waştêne ke şar, PKK û Rayber Apoyî bîyarê hemverê yewbînan. PDK û înanê bînan zî nê sîyasetî rê xizmet kerd. Dewleta Tirkî gama ke Îmrali de pêvînayîşî kerdêne, hetêna ra zî nê ‘planê binfînayîşî’ hadre kerdêne. Yanî nîyetê înan de çareserî çinbî, hadreyîya çîyanê ke nika kenê kerdêne. Gama ke firsend dî bica ard, naye ra hendî nênimnenê… Meşhûr o, yeno vatene ke Osmanîyan de kayî zaf ê, rast a, la ê kayî hendî pere nêkenê. Verî nê kayan pere kerdêne. La hendî şaro Kurd bîyo haya, nê kayan fam keno. Hendî kayê înan fayde nêdanê, naye ra mecbûr mendê ke nê eşkera bikerê.”
Konferansê ciwanan ê Rojakewtena Mîyanêne
Bayikî qiseykerdişê xo de Konferansê Ciwanan ê Rojakewtena Mîyanêne yê 2. ke Kobanê de virazîya zî ercna û nê vatî: “Konferans ca de yo, wextê ci yo. Şerêko zaf pîl qewimîyeno. Hedefê nê şerî eşkera yê. Modernîteya kapîtalîste wazena bi nê şerî alternatîfanê hemverê xo raste ra wedaro ta ke bieşko Rojakewtena Mîyanêne goreyê menfaatanê xo rayra bero. Şero ke yeno kerdene esasê xo de mabênê modernîteya kapîtalîste û modernîteya demokratîke de yo. Naye ra no Konferans muhîm o. Ganî alternatîfê Rayber Apoyî ciwanan rê rind bêro qalkerdene. Cimatî çi biciwîyê, ciwanî zî ê ciwîyenê. Ganî îdeolojî û paradîgmaya ke hetê Rayber Apoyî ra ameya afernayene rind fam bikerê. Ê çiqas rew bêrê famkerdene do problem Rojakewtena Mîyanêne hîna rew çareser bibê. Teberê Rayber Apoyî de keso ke seba şaranê herême projeyêk afernayo çino. Tena eke projeyê Rayber Apoyî bêro famkerdene, do Rojakewtena Mîyanêne şerê dinya yê hîrêyinî de bieşko problemanê xo hal bikero. Ganî no Konferans xizmetê nê bikero. Rolê ciwanan ê paradîgmayay Serekîye de serkêşî ya. Wina texmîn kena ke konferans do herême de ruhê demokrasî û azadîye xurt bikero.” BEHDÎNAN
