Komeleya Heqê Merdiman (ÎHD) serra 1995ine û nata her serre tarîxê mabêne 17-31ê Gulane ke “Hewteyê Vînîbîyayeyan” o bi çalakîyê tewir bi tewir pêşwazî kena. Nêzdîyê 30 serrî yo ÎHD aqûbetê “vînîbîyayeyan” perseno û waştişê xo yê “Wa vînîbîyayeyî bêrê vînayîş û kerdoxî bêrê muhakemekerdiş” ano ziwan. Stenbolo ke yew merkezê ke no waştiş ci de zêde yo, Dayîkê Şemeyî hewteyê 1000ine yê çalakîya xo de û Amed de zî merdimê vînîbîyayeyan hewteyê 800ine yê çalakîya xo de vengdayîşê xo yê seba vînayîşê vînîbîyayeyan dewam kerdî. Endama Komîsyonê Vînîbîyayeyan ê Şubeyê ÎHDyî yê Amedî avûkate Berfîn Elçî têkoşînê bi serran o yeno kerdiş, ercna.
Berfîne da zanayîş ke têkoşînê Dayîkê Şemeyî û merdimê vînîbîyayeyan bi waştişê “şima sax ê, ma şima sax wazenê” bi serran o seba vînîbîyayeyî bêrê vînayîş dewam keno û dîyar kerd ke no têkoşîn bi demî reyde vuryayo têkoşînê “kerrayê gorî”. Berfîne vat, “Her çend esteyê hîn vînîbîyayeyan ke cenazeyê înan gorê komî de amebî vînayîş zî edliye û tibê edlî de vînî bîyî. Semedo ke hukmat nêwazeno nê rastîyê vînîbîyayeyê ke destbendkerdişî de vînî bîyê qebûl bikero, vînîbîyayeyî nînê vînayîş.”
‘Wazenê hem vînîbîyayeyî hem zî kerdoxî bêrê xovîrrakerdiş.’
Berfîne wina ard ziwan: “Ma vînenê ke amancê dewlete yê vînayîşê vînîbîyayeyan nîyo. Yan zî eşkerakerdişê kerdoxan. Eksê ci, ma vînenê ke wazeno nê çî binimino û nê merdiman bidê xovîrrakerdiş. Meydanê Galatasarayî ke eynî wextî de cayê ke Dayîkê Şemeyî la aqubetê merdimê xo yê vînîbîyayeyî gêrenê, hetê dewlete ra Dayîkê Şemeyî rê ame qedexekerdiş. Hîn dosyayê derheqê destbendkerdişê vînîbîyayeyan û kerdoxanê înan de est o.”
‘Dayîkê Şemeyî fek têkoşînê xo ra vera nêdanê’
Berfîne wina vat: “Pêwa nê zî nê dosyayî yan bi bêcezakerdişî bi netîce bîyî, yan zî bi cezayê xeylêk kêmî netîce bîyî. Ma vînenê ke dewlete bi polîtîkayê xo yê înkarî dewam kena. No nîşanê ma dano ke seba eşkerakerdişî çarenûsê merdimê ke bi serran o vînîbîyayeyê çîyêk nêameyo kerdiş û sûcdarî bê ceza tenê verdayî. Dewlete hema zî rastîya vînîbîyayeyê reyde wazena komelî bikero mîyanê ters û bêhêvîtî la helbet mecbûr a ke na rastîye rojêke eşkera bikero. Semedo ke Dayîkê Şemeyî û merdimê Şemeyî do fek têkoşînê xo ra vera nêdê û no têkoşîn do bi ser kewo.”
‘Ganî her kes bibo parçeyêk nê têkoşînî’
Berfîne tewr peyîn wina vat: “Wexto ke Dayîkê Şemeyî 27ê Gulana 1995ine de şîyî Raşteyê Galatasarayî zî bi sloganê, ‘wa vînîkerdişê destbendkerdişan peynî bibê’ dest bi çalakîya xo kerdî. Çalakîya Dayîkê Şemeyî yê Meydanê Galatasarayî kewt hewteyê 1000ine. Çalakiya Merdimê Vînîbîyayeyan ê Amedî Parkê Koşûyoluyî de zî kewt hewteyê 800ine. Bi serran o ke merdimê vînîbîyayeyan mîyanê gêrayîşî de yê. No cigêrayîş bi têkoşînêk pîl ke dewam keno do heta vînîbîyayeyo/a peyîn bêro vînayîş dewam bikero. Na çalakîya ke Tirkîya de çalakîya tewr demderg a, hêzê xo heqdarbîyayîşê xo ra gêna. Ma venga her kesî kenê ke ganî têkoşîno heqdar cayê xo bigîro.”
