Tirkîya de nameyê cinîya ke reya verêne bîye Mudira Weşanê Pêroyî yê Rojnameyî Gurbetellî Ersoz o. Seba ke Gurbetellî Ersoze 7ê Teşrîna Verêna 1997î de cuya xo vindî kerde, nar oje sey ‘Roja Rojnamegeranê Cinîyan yê Kurdan’ ameye îlankerdene. Cinîyê ke nika çapemenîya azade de ca gênî, wayîrê mîrasê Gurbetellîye vejîyenê û vera zihnîyeto serdest ê camêrdî de têkoşînêko muazzam danî. Taqîbkerê Gurbetellîyan; Evrîm Alataş, Ayfer Serçe, Denîz Firat, Nujiyan Erhan û Evîn Buldane hetê rojnamegerê cinîyan de bîyî serkêş.
Yewine Mudira Weşanê Pêroyî yê Rojnameyî: Gurbetellî Ersoz
Gurbetellî Ersoz Tirkîya de bîye yewine Mudirê Pêroyî yê Weşanî. Gurbetellî Ersoz 11ê temmuza 1961î de dewa Zivêrî ya qezaya Palo yê Xarpêtî de yena dinya. Seba ke wextê bîyayîşê ci de babîyê aye sey xebatkarî Almanya de yo nayemê Gubetellî (xerbîye de ciwîyayîş) nîyeno pa. Hema qijtîya ci de keyeyê ci bar keno şino Adana. Gurbetellî 1993î de Gurbetellî badê zîndanî Rojnameyê Ozgur Gundemî de dest pê xebate kena û bena Mudira Weşanê Pêroyî yê Rojnameyî. Sey cinîya verêne ya mudira weşanê pêroyî morê xo dana binê tarîxê çapemenî yê Tirkîya ro. 10ê kanûn a 1993yî de Roja Heqanê Merdiman ê Dinya de bi seyan polîsî erzenê rojnameyê Ozgur Gundemî ser. Gurbetellîya ke pîya bi emzanê xo yê bînan yena destbenkerdene badê 13 rojanê nezaretî yena tepiştene û şawîyena Zîndanê Sagmalcilarî. Gurbetellî hezîran a 1994î de yena tehlîkerdene û xebatanê xo yê rojnamegerîye rê dewam kena. Birayê ci Dr. Orhan Ersoz 1994 de Amed de pêkewtişêk de pîya bi 11 embazanê xo yenê kiştene. Rixmê heme xîretkerdişê keyeyî cenazaya ey nîna girewtene. Ê rojanê 90yan ê ke rojnamegerî îşkence û zextanê dewlete ra nefes nêgene de Gurbetellî qerar gena ke têkoşînê xo warêkê bînî de bido domnayene. Gurbetelî semedê tewrbîyayîşê têkoşînê çekdarî bajaran ra xatir wazena û verê xo dana koyanê Kurdîstanî. Gurbetellî 7ê teşrîna verên a 1997î de pêkewtişêk ê Herêma Kurdîstanî de bi paşdayîşê PDKyî yena şehîd kerdene.
Rojnamegerê cinî xeyalanê Ayfere pê anî
Ayfer Serçe 1974an de qezaya Wêranşarî ya Riha de yena dinya. Ayfere hema şenikbî waştêne biba rojnamegere. 1998an de mîyanê rêxistinêk cinîyan de ca gêna. Demêko derg Tirkîya, Armenîstan û başûrê Kurdîstanî de rojnamegerîye kena û dima ra verê xo dana rojhelatê Kurdîstanî. Ewja de Mahabat û Urmîye de dest bi xebatê cigêrayîşê xokiştişê cinîyan kena. 19 û 23ê temmuza 2006î de herêma Kelarêşî ke mabenê sînorê Îran û Tirkîya de ya, netîceyê kemînê artêşa Îranî de yena qetilkerdene. Aye roje ra heta ewro Îran derheqê Ayfere de tu agahîyêk nêda. Kiştişê Ayfere ra 14 serrî derbaz bî, la hema zî nîno zanayene ke cenazeya aye kam ca de ya. Rojnamegerê cinî mîrasê Ayfere dewr girewtî. Rojnamegerê cinî teşhîrkerdişê kiştişê cinîyan û teşhîrkerdişê zihnîyetê tecawizkarî domnenî.
Evrîm prosesê kerdoxê nedîyarî de xebetîyaye
Evrîm Alataşe ciwantîya xo de nêweşîya rîşa merdimwere kewena û 12 nîsana 2010î de cuya xo vindî kena. Rojnameger û nuştox Evrîm Alataşe bi kamîya cinîbîyayîşe û kurdbîyayîşe bi serra çapemenîye de xebetîyaye. Evrîm wextê veşênayîş, vindîbîyayîşê nedîyar û vengkerdişê dewan de dest bi xebatan kerde. Evrîm 1995an de Kovara Newroze de verê birayê xo Huseyînî de xebetîyaye. Bado ke kovare ameye padayene Rojnameyê Ozgur Gundemî de dest bi xebatan kerde. Demê xebatî de xeylê reyan ameye tepiştene. Evrîme rojname de bi nameyê ‘Fîncan Xanim’ nuşte nuştêne û bi yarîyan qala hedîseyan kerdêne. Evrîme rojnameyanê Yenî Polîtîka, Demokrasî, Ozgur Bakiş, Ulkede Ozgur Gundemî de xebetîyaye. Rojmaneyê Evrensel, Bîrgun, Ozgur Polîtîka, Radîkal û kovarê Esmer, Bîrîkîm, Amargî û Tirojî de zî nuşteyê aye ameyî weşanayene. Evrîme 34 serrîya xo de cuya xo vindî kerde.
Denîz Firate hêrişanê DAIŞî dinya da pêhesnayene
Denîz Firate serra 1984î de dewa Xec Xatunî ya qezaya Ebaxî ya Wanî de yena dinya. Zextê dewte ra keyeyê aye koç keno û verê xo dano Xakurkê a sînorê Îranî. Firate zehmetîyê cuye rê şahidî kerde û 1992an de verê xo dana têkoşînê azadîye. Rojnamegerîya cinî 2007î de aver şî û Firate xeylê kovaran de xebetîyaye. Xeylê programan pêşkeş kerde û xeberan taqîb kerde. Denîz Firate (Methîye Yildiztane) netîceyê hêrişê DAIŞî yê 8ê tebaxa 2014î yê Kampa Mexmûrî de birîndar bîye û dima ra cuya xo vindî kerde. Mezelê Firate qezaya Ebax ya Wanî de yo.
Nujîyan bîye vengê cinîyanê êzidî
Nujîyan Erhane rojnamegera Ajansê Xeberan ya Cinîyan bî. Şengal, Qendîl û Hewlêr de rojnamegerîye kerdêne. Heqîqat kam ca de bibayêne Nujîyane ewja de bî. Nujîyane bi cesaretê xo ameyêne şinasnayene. Tim hetê şarê xo de bî. Raşteyê cengî de bîye vengê komalê êzidî. Hêzanê KDPyî 3ê adare 2017î de hêrişê Xanesorî ya Şengalî kerdî û Nujîyane hetê Peşmergeyanê Sûre ra ameye hedefgirewtene. Nujîyane no hêriş de bibî birîndar û badê 20 rojan 22ê adara 2017î de Nêweşxaneyê Hesekê de wefat kerdbi. Nujîyane rayîrê rojnamegeranê cinîyan roşn kerde û vera zihnîyetê serdest ê camêrdî de vejîyaye.
Evîne kedkara Azadîya Welat bî
Evîn Buldane hema 4 serrî bî keyeyê aye koçê başûrê Kurdîstanî kerd. Keye çend kapmam bedilna û tewr peynî Kampa Koçberan ya Mexmurî de ca bî. Evîne koçberîye de pîl bena û Unîversîteya Selahadînî de beşa Radyo û Televîzyonî wanena. Evîne bado ke 2011î de mekteb qedênena verê xo dana Amed û rojnameyê Azadîya Welatî de dest bi kar kena. Bado ke rojname bi Qerarnameyê Hukmê Qanûnî (KHK) padîyeno rojnameyê Rojeva Medya de xebetîyena. Evîne bi zerrîwaştoxî û şexsîyetê xo tesîr bi herkesî dana. Evîne waştêne ke rojnamegerîya kurda ver şêra. Evîne serra 2017î de netîceyê krîzê zerrî de cuya xo vind kena. Evîne wexto ke cuya xo vindî kerde hema 27 serrî bî. Nameyê Evîne zî sey bi seyan rojanamegeranê têkoşer mîyanê tarîxê çapemenîya kurdî de cayê xo girewte. Çime: JINNEWS
