Cografyaya Kurdîstanî de darbeya 1980î û serebûtanê 90an ra dima koyan de nuşteyê nîjadperestî yê sey ”Hêverî welat”, ”Tirkênê xo biwasifnê, bixebitê, bawer bibê” nusîyayî. Nê nuşteyî nêrazîbîyayîşan ra dima serra 2010î de wedarîyabî.
10 serran ra dima koyanê qezaya Pilemurîye ya Dêrsimî ser o hetê leşkeran ra vatişê ”Oyo ke vajo ez tirk a weş bo” nusîya. Dîmenê vatişî hewayî ra ame girewtene û keyepelanê hêzan ê leşkeran ê dewleta tirke de ame parekerdene. Walîyê Dêrsimî Tuncay Sonelî zî dîmen hesabê xo yê medyaya komelkîye ser o pare kerd.
Wekîlê HDPyî yê Dêrsimî û Hetkarê Hemserekan ê Pêroyînan ê HDPyî Alîcan Onluyî derheqê babete de qisey kerd û ard ziwan ke no kerdiş nîşaneya hîşmendîya dewlete ya. Onluyî da zanayene ke hema zî na hîşmendîya tekpereste ya dewleta tirke dewam kena. Onluyî vat: ”Serranê 90an de vera şarê kurdî qrikerdişê komkîyî ameyî kerdene, dewî ameyî vêşnayene û vengkerdene. No vatişê ‘Oyo ke vajo ez tirk a weş bo’ yeno a mana ke tirkî ra ber her kes wa teslîm bibo, bîat bikero yan zî bimiro. Erdoganî vatbi ke vatişê winasênî tekperest ê û do bêrê pakkerdene. La înan polîtîkayê tekperestî yê 90an zêdêr kerdî. Nika gorî yenê rijnayene, cenazeyî pê kargo erşawîyenê. Pê înan polîtîkayêka newîye dîyaye destpêkerdene. Suleyman Soyluyî seba Pasûrî vatbi ‘hêzê nimitkeyî.’ Dima zî Pasûr de 7 sivîlî kişîyayî. No serebût bîlasebeb nêqewimîya. Ganî berpirsîyarîya Soyluyî ya seba nê serebûtî bêra cigêrayene. Propagandaya Walîyê Dêrsimî zî mojnena ke prosesêk dîya destpêkerdene. Dêrsim de gorî rijîyayî, sivîlî qetil bîyî. No nuşte mesaj o ke vano ‘Ma do serranê 90an newe ra bidê ciwîyayene. Seba nê walîyî ameyêne vatene ke ‘Qadroyê ma yo.’ Hînî eşkera bîyo. No walîyî zî kontenjanê Soyluyî ra yo.’ DÊRSIM
