Dêrsim, hetê dînî, komel-polîtîk, tarîx û cografya xo de şaristanêkê Kurdistanî yo û wayîrê nasnameyekê xoser o. Dêrsimo ke bi her hawa xozaya ci pîroz yeno vînayene û ganî bêro pawitene yo. Dêrsim ewro bi têkoşînê hemverê hêrişê serê erjê ci yê pîroz û cografyaya ci rê yeno kerdene de rojeve de yo. Dêrsim, şaristanê Kurdistanî de menga hamnanî de wareyêko tewr honik o. Ma waşt ke Dêrsimo ke nê mewsîmî de meymananê xo pêşwazî keno û bi cografyaya xo ya bedew yeno naskerdene, ma do hîn zî bi şima bidê naskerdene.
Çemê Munzurî
Çemê Dêrsimî ke mabêne Dêrsim û qezaya Pilurî de ca gêno, bi tewirê vaşê ke benê zergûn û bi tewirê zêde ê heywanan yeno naskerdene. Dêrsim, menga Hezîrane de dest bi pêşwazîkerdişê turîstan keno û heta menga êlule dewam keno. Semedê şîyayîşê Çemê Munzurî ke qezaya Pilûrî keweno, wesayîtî mîyanê şaristanî ra wirzenê û şinê çem raywanan danê ro. Çemo ke dergîyê ci 70 kîlo metre yo, wexto ke şima biwazê bi wesayîtê xo şêrê, ganî şima tabelayê serê rayîrê Pilûrî taqîb bikerê. La semedo ke şima bikewê “Parkê Milî yê Çemê Munzurî” ganî şima heqê derbasbîyayîşî bidê û şima wina bikewê wareyê xoza.
Çimeyê Munzurî
Çimeyê Munzurî ke 64 kîlometre dûrê şaristanî yê, bi awa xo ya ke kefo spî dano û qeraxê Koyê Munzurî ra herikêno, merdim ewnîyayîşê ci ra mird nêbeno. Çimeyê ke awa ci binê erdî ra vejêno, agêrênê cayê awî û weşikbîyayîşê xo zêde kenê. La ez pêşnîyaz kena ke wexto ke şima şî vînayîşê Çimeyê Munzurî ganî vera ke şima Maseyê Deqsûr nêwerê amegêrê. Semedê şima şêrê Çimeyê Munzurî zî wesayîtê qezaya Pilûrî gêrenê estê û eşkenê şima berê uca de ronê.
Çemê Mircanî
Hetêk Çemê Mircanî mîyanê sînorê Çemê Munzurî de maneno. Hetê çemî yê vakurî semedê rayrayîşî baş o û hetê başûr zî semedê seyranî baş o. Çemê Mercanî merkezê Dêrsimî ra bi 63 kîlometreyan dûro û raywanîya ke semedê merdim şêro saetêk dewam keno. DÊRSIM
