Vîrusê Korona yo newe yê bi nameyê Covid-19î menga kanûne de şaristanê Wuhanî yê Çînî de bazarêkê heywanan de vejîya meydan.
40 welatan de vila bi
Goreyê doneyan roja çarşemeyî temamîya dinya de tewr tay 80 hezar kesan de vîrus ame tesbîtkerdene. Bi vatişêkê bînî teberê Çînî de 3 hezar kesî vîrusî ra kewtî. Çîn de tewr tay 2 hezar û 700 kesî merdî. Hûmara kesanê ke teberê Çînî de vîrusî ra merdî 50 kesan a. Rêxistina Weşîye ya Dinya (WHO) hîşyarîye daye û pare kerd ke ganî dinya xo pandemî rê amade bikera. Vîrus nêzdîyê 40 welatan de vila bi. Vîrus roja sêşemeyî Awusturya, Swîsre, Hirvatistan û Cezayîr de vila bi. Roja çarşemeyî zî Brezîlya, Yunanistan, Makedonya, Vakurê Pakistanî û Gurcîstan de vila bi.
Gelo tebdîrê Îranî ”nimitişê raştîyan” o?
Vîrus Rojhelatê Mîyanênî de tewr zaf Îranî rê tesîr kerd. Goreyê doneyanê fermîyan Îran de 19 kesî vîrusî ra merdî. Hûmara merdiman ê bivîrusan goreyê eşkerayîyanê fermîyan 140 kesî ya. Labelê şikê cidîyî estê ke vanê hûmara rastikêne yena nimnayene. Selahîyetdarê Îranî red kenê ke şaristanan bigêrê binê karantîna.
Vîrusî Ewropa de tewr zaf Îtalya rê tesîr kerd
Vîrusê Ewropa tesîrê 13 welatan kerd. Îtalya vwelatêk o ke tewr zaf vîrusî ci rê tesîr kerd. Îtalya de 400 nêweşê Korona ameyî tesbîtkerdene ke înan ra 6 tenî doman ê. 12 kesî merdî. 12 şaristanê Îtalya binê karantîna de yê. Fransa de zî 6 nêweşê neweyî ameyî tesbîtkerdene. Fransa de 2 kesî vîrusî ra merdî. 18 nêweşê Korona zî estbî ke 11ê înan weş bîyî.
Koreya Başûr û Çîn
Koreya Başûrî zî welatêk o ke teberê Çînî tewr zaf vîrusê Korona ci rê tesîr kerd.Hûmara nêweşan resaya hezar. Goreyê bîlançoya peyêne 1.261 kesî vîrusî ra kewtî.12 kesî bi vîrusî ra merdî. Temamîya dinya de tebdîrê cîyayî vejîyayî meydan. Çînî 50 mîlyon kesî eyaletê Hubei de girewtî binê karantîna. Welatanê cîyayan de zî tebdîrê sey karantîna, batalkerdişê çalakîyan, kêmkerdişê seferanê teyarayan û kontrolê sînorî ameyî girewtene.
Tebdîrê dinya
Komîsyonê Ewropa û Parlamentoya Ewropa bira karantîna daye. Brîtanya zî hemwelatîyanê xo rê ke Çîn, Kore û Îranî ra agêrayî pêşnîyaz kerd ke keyeyê xo de bimanê û zanayîş bidê selahîyetdaran. Awûsturya zî pare kerd de eke rewşêka şikdare bêra meydan ê eşkenê sînoranê xo wextêk bigêrê. Hirvatistan de zî dibistanî seba 30 rojan ameyî girewtene. Îspanya, Brîtanya, Awusturya, Macaristan, Ukrayna, Luksembourg, Komara Çekî û Romanya hemwelatîyanê xo rê pêşnîyaz kerd ke nêşorê Îtalya.
