Ma heme wext vanê ke;”Ziwanê ma şerefê ma yo.” Rayna/reyna ma vanê ke; “Ziwanê ma; nasnameyê ma yo.” Hewce keno ke ma, bi ziwanê maya xo; qalî/qisey bikê/bikerê, biwanê, binusê, heme waranê cuyî/ heyatî de bişuxûlnê. Ziwan; netewbîyayîş/miletbîyayîş de rolêko muhîm de ca gêno. No ziwano rindikek; dapîran û bawkalan ra ma rê se mîras mendo. No ziwan; hafizaya bawkal û dapîranê ma, tarìx û kulturê ma xo de hewîneno. Dewletî serdestî vera ziwanê ma yew polîtîkaya bêînsafe pratîze kenê. Nê serdestî vanê ke; “Ziwanê şima, yew çîy rê nêbeno, şima zî yew çîy rê nêbenê.” Wazenê ke nê ziwanê orte ra hewanê. Ewta de heq huqûq çin o, ewta de edalet çin o. Nê dewletî serdestî, Eke ziwan û nasnameyê kurdan fermîyet de qebul bikê, na mesela zî se ra neway çareser/hal bena. La çi heyf ke nê dewletî, polîtîkaya asîmîlasyonî de israr kenê. Vera na polîtîka, hewce keno ke her kurd, ziwanê xo rê wayîr vejîyo. Wayîrvejîyayîş wa hinê qalan de nêmano.
Ma pey ziwanê maya xo; qalî bikê, biwanê, binusê. La verê ganî ma alfabeya kurdkî bonderbê, qeydeyanê ziwanê xo bizanê. Qorî imbazê ma, belkî xo het de vanê ke; “Xora ma ziwanê xo zanê. Hewceyê bonderbîyayîşê çin o.” La yewna het ra ma hewnênê ke nê imbazê ma, se ra neway û new, bi tirkî mesajan nusenê. Rayna ma hewnênê ke, merdimo ke merdo kurd o, merdimo ke bi tirkî mesajê sereweşî nuseno kurd o. Ewta de yew normaley çin a. Ma rayna hewnînê, melayo ke weazan dano kurd o, ayê ke ey goştarenê kurd î, la mela bi tirkî weazan dano. Mela zî na rewşe ra razî yo, ayê ke ey goştarenê, ê zî na rewşe ra razîyî. Camîyan de, cayanê resmîyan de, na fam/fehm bena. La cemeatan de, keyeyanê şîne/eza de, mezelan ser o; mela mecbur nîyo ke bi tirkî weazan bido. Rayna ma hewnînê ke, sîyasetkar kurd o/a, welatê kurdan de, bi tirkî siyaset keno/a. Merdimî ke ey goştarenê ê zî kurd î. Na rewşe zî zaf normalîze bîya. Ra ray beno ke tirkî qalî/qisey bikero/a, na fam/fehm bena. Beno ke qalkerdiş de zehmetey/zehmetîye bianco/a, na zî fam feh bena/o. La seba bonderbîyayîşê ziwanê maya xo, nêxebitêno/a yew kede nêdano/a. Ma hewnînê rotox kurd o/a, herînayox/erînayox kurd o/a. La dayiş girewtiş bi tirkî beno. Na rewşe zî normalîze bîya. Ma hewnînê şofor kurd o, raywanî zî kurd î, la têkilî bi tirkî bena. Nê rexnêyê ma; ayê ke bi ziwanê maya xo şuxulnenê rê nîyo. Eke kê biwazî, kê şîynî/eşkenî heme cayan de bi kurdkî qalî bikê. Hetta kargehanê resmîyan/fermîyan de zî ma mecbur nîyê ke bi tirkî qalî bikê/bikerê.
Ray ray, ez bi xo, wasitayan de bi taybetî kirmanckî/zazakî qalî kena. Wexto ke ez qalî kena, raywanî heme mi ra hewnînê. Yew bêvengey virazîna. Bellî yo ke nê çekîy/kelîmey, raywanan ser o yew tesir virazenê. Xora ha kurmanc beno, ha kirmanc beno, cumleyê “Ez peya bena” ra fam kenê. Xora tena çekuya “bena” de yew bedilîyayîş esto. Hinê bes o. Ma zaf teda/tehda ziwanê xo kerda. Ewta de yew pêşnîyazê mi esto. Eke kurmancî bi lehçeya xo, kirmancî zî bi lehçeya xo qalî bikê; heme kurdî lehçeyanê yewbînan zî bonder benê.
Semedo ke ma kirmancî û kurmancî, ma lehçeyanê yewbînan nêzanê; ma yewbînan de, bi tirkî qalî kenê. Yewna het ra semodo ke kirmancî zî fekê yewbînan ra fam/fehm nêkenê na rewşe zî polîtîkaya asîmîlasyonî rê xizmet kena. Hewce keno qet nêbo, heme wendeyê kurdan, wa hinê lehçeyanê yewbînan bonderbê. Semedo ke heme kirmancî zî fekanê yewbînan bonderbê, hewce keno ke ziwanî ser o yew xebate bikê. Kurdî ma yê ke qalkerdiş, wendiş û nuştişî kurdkî nêzanê, ma înan, dawetê bonderbîyayîşî kurdkî kenê.
Bifikrê, eke heme kurdî, heme waran de, bi ziwanê xerîban nê, bi ziwanê maya xo qalî bikê/bikerê; gelo ko goreyê şima çi bedilîyayîş bibo? Ma heme ziwanan bizanê, no yew çîyêdo baş o. La verê ma ganî ziwanê maya xo baş bizanê. Goreyê mi, eke ma kurdkî de ısrar bikê/bikerê; Tirkîye de zaf çîy bedilênê.
