Herêma Qerejdaxî ya dewa Otilî ya girêdayeyê qezaya Sêwregî ya Riha de galûrî abîyî. Galûrê ke abîyî bi weşikîya xo herême rengo reng kerdî û tewr zêde Colemêrg, Wan, Dêrsim, Mûş, Şirnex, Semsûr û Mereş de zergun benê. Galûran rê kurmancî ‘guldexwîn’ yeno vatene û yeno manaya, gulê ke gonî bermenê. Galûrê ke bi renganê sûre, zerd, porteqalî û pembe abenê, ewnîyenê erd. Qama înan zî mabenê 60 û 80 santîman de ya. Galûrî payîz yenê çinitiş û aşma nîsane de zî vilikan akenê.
Galûrê ke herêma Qerejdaxî de abenê, heta serranê 1990an bi hawayêko xozayî, bê mudaxale zergun bîyêne. Bi talankerdişê ekolojî û bedilîyayîşê îklîmî êdî cayanê xozayî de zergun nêbenê û hetê welatîyan ra yenê çinitiş. Berardişê galûran seba ke paştî nêgirewt, beradişê galûran kêm bî. Qerejdaxo ke 1919 metreyan dergîya ci esto de 4 serrî verê cû 40 berardoxê galûran estbî. Labelê ewro tena înan ra 20 tenî mendî.
Serekê Yewîya Berardişê Vilikanê Xozayî yê Sêwregî Sedat Kiran derheqê babete de qisey kerd û dîyar kerd ke no gure seba kesê ke herême de cuyenê berê debarî yo û 20 donim erdî sero de gûreye berardişê galûran keno. Kiran da zanayene ke o berardişê 3 tewir galûran keno û wina vat: “Ma seba ke no gure çinî nêbo gûreyê berardişê galûran kenê. 25 serrî yo ez no gure kena. Serra 2008î de 40 berardoxî estbî. Beradişê galûran xeylê bajaran de yeno kerdiş. Raşteyê bazarê înan teberê welatî yo. Labelê çend serranê peyênan de êdî nînê waştiş. 60 tewirê galûran estî. Vayeya mazot û gubre zêde ya. Serranê peyênan de xebetnayîşê madeyê kîmyewî vera hûmara înan û tewirê înan kêmî bî.”
Kiran tewr peynî veng da şaredarî ke seba çinî nêbîyayîşê tewirê vilikan, baxçeyê galûran xurt bikerê. RIHA
