Şahîdanê Darbeya Leşkerî ya 12ê Êlule 1980î ra Serekê Komeleya 78an a Amedî Ganî Alkanî tarîtîya o demî û prosesê dimayê ci de ANFyî rê ercna.
Alkanî 12ê Êlule sey damarê komelî pê kardî birnayî name kerd û vat: ”Verê darbe bi serran sinifê karkeran semedê rêxistinkerdişî zaf gelç vet la badê darbe hêrinde naye bêvengîye girewte. 12ê Êlule eynî wext de temamkerdişê Darbeya 12ê Adare bi ke qismêkê ci leşkerî û qismêkê ci sîvîl bi. Bi 12ê Êlule faşîzm bi temamî ame dezgehkerdene. Xora çîyêko tewr muhîm zî kurdî tarîxî de reya verêne ke tewirê rêxitinkerdişê modernî nas kerdêne. Têgêrayîşê Azadîye yê Kurdan ke vila bîyêne estbi. Seba ke verê nê bêro girewtene, darbe kerde. No metodo ke semedê fatisnayîşê têkoşînê kurdan ame muracatkerdene ser nêkewt la çepan ser tesîr kerd. Çunku amedakarîya înan çînê bî û badê darbe zî nêzanêyene se bikerê.
‘Şexsê kadroyanê serkeşan de bi’
Têgêrayîşê Azadîye yê Kurdan heme warê ke tede açarnayî waranê xoverdayîşî. Sey nimûne kadroyê esasî erzîyayî Zîndanê Amedî la uca zî xoverdayîşî dewam kerd û teber zî girewt binê tesîrê xo. Ewro senî ke vera kurdan polîtîkayê îmha û înkarî yenê rayaberdene a roje zî bi darbe ameyêne kerdene. Hêrişê faşîstî yê a roje ke vera her kurdî ameyêne kerdene kurdî ardî têhet. Xora no şexsê kadroyanê serkeşan de bi. Çalakîyê fedaîyî yê kadroyan hetê şarî ra ameyî wayîr vejîyayene. Bi çalakîyanê kadroyan şar û têgêrayîş yewbînan ra girêdîyayî û paşta înan yewbînan ra bîye mehkem. Hînî fîkrê serkewtişî bibi hekîm.
‘Ewro sîstem12ê Êlule ra wetêr o’
Ferqê a roje û ewro têna aktorî bedilyayî. A roje kincê leşkerî piray kerdbî ewro sîvîl ê. Ewro hema nizdê 600 qanûnê 12ê Êlule yenê şuxulnayene. 40 serrî ravêrtî la ma hema bi qanûnanê 12ê Êlule ciwîyenê. Hendê serran de çîyêk nêbedilya, akse ci de hîna xorî bi. Heta ê rojan de înanê ke têkoşîno îlegal kerdêne ameyî zîndan eştene la ewro êyê ke dezgehanê demokratîkan ê legalan de gureyene zî erzîyenê zere. Ewro sîstem12ê Êlule ra wetêr o. Ma heta ewro bi darbeyan ameyî ke demokrasî tim kewena vîrê ma. Hema ke ma tamê demokrasîya ke xeyale ci kenê, nêgirewt emrê ma şi. La ma hevîya xo vînî nêkenê. Ez mevînî zî rojêke do qic û tornê me welatêkê demokratîkî de biciwîyê. Nê welatî de problemê demokrasî esto ke sere ci de meseleya kurdan esta. Eke meseleya kurdan bêro çareserkerdene do demokrasî bêro welat.” AMED
