4ê gulana 1937ê de ewro pê fermanê Heyetê Wezîran ê Komara Tirkîya Terteleyê Dêrsimî dest pêkerd. Terteleyê Dêrsimî de bi des hezaran kesî hetê hêzanê dewleta tirke ra ameyî qirkerdiş, waran, bawerî, kultur û ziwanê xo ra visîyayî dûr. Terteleyê Dêrsimî hetê dewlete ra pê serran sey ‘serewedaritişêkê vera komare’ ame namekerdene û bi nê hawayî dewleta tirke xîret kerd ke no zulm sey ‘meşrû’ bimojna. Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) derheqê serrgêra 83. yê Terteleyê Dêrsimî de eşkerayîyêke nuştekî daye. Eşkerayî de qurbanîyê Terteleyê Dêrsimî ameyî vîrardene.
Eşkerayîya nuştekî de wina ameye vatene: “Terteleyê Dêrsimî serranê 1937-38î de pê ame. No qetlîyam yeno manaya tofan, rişnayîş, çinkerdiş û swb. Ci rê nameyê ‘Tertele’ ameyo dayene. No Tertele terteleyo tewr gird ê Tirkîya yo û ripelanê sîyayan yê tarîxî de cayê şermî yo. Bi des hezaran kesî ameyî qetilkerdene.
Her çiqas ke Tertele ra 83 serrî derbaz bibo zî ganî dewlete heqîqetê qetlîyamî reyde rî bi rî bimana. Ganî seba roşkerdişê Terteleyê Dêrsimî Komîsyonê Heqîqetî û Rîbirîmendişî bêro awankerdene û pêroyê arvîşan bêrî eşkerakerdene. Ganî qeydê mehkemayan rayapêroyî rê bêrî eşkerakerdene.
Ganî bi hawayêke giyabî kerdoxê qetlîyamî bêrî muhakemekerdene. Ganî gorê Seyîd Riza û hemrayê ci bêro eşkerakerdene. Ganî belgeyê kênayê Dêrsimî yê vindîbîyaye bêrî eşkerakerdene û ziwan û kulturê Dêrsimî tepîya bidîyo. Ganî keyeyanê qurbanîyan û şarê Dêrsimî ra ozur bêro waştene.
Not: Terteleyê Dêrsimî de bi seyan kênayê dêrsimijî zî keyeyanê xo ra bi zorî gêrîyayî û dîyayî keyeyanê bînan û bi taybetî ê leşkeran. ANQARA
