Nêweşîya Koronavîrusî, verî şaristanê Çînî Wuhan de vejîyaya meydan. Dima zî heme Dinya ra vila bîya. Goreyê 1ê Gulana 2021î; Dinya de yekun 152 mîlyon û 606 hezar merdiman de nêweşîya Koronavîrusî tesbît bîya, 3 mîlyon û 201 hezar merdiman cuya xo vînî kerdo, 129 mîlyon û 873 tenî zî weş bîyê. Goreyê 2ê Gulana 2021î; Tirkîye de zî 4 mîlyon û 900 hezar kesan de nêweşîya Korona tesbît bîya, înan ra 40 hezar 844 tenan cuya xo vînî kerdo. 4 mîlyon û 480 hezar û 381 tenî zî weş bîyê. Aseno ke Dinya de û Tirkîye de yew talokeyo pîl esto. Aye ra Koronavîrus ra pawitiş şert o. La senê hewa yew pawitiş?
Serekkomar Erdoganî, semedo ke, şarê Tirkîye 17 rojî keye ra nêvejîyo yew qerar girewto. La bi goreyê Sendîkaya DÎSKî 16 mîlyon kedkar û karmendî sey heme rojan xebata xo dewam kenê. Pekî no senê hewa yew keye de mendiş o? Gelo cuya karker û karmendan ende zî erjan a? La rewşa esnafano ke dikan û kargehê xo padayê sebena? Dinya de semedo ke Koronavîrusî ra bixelisîya, zaf dewletan de kararê “keye de bimanê” girewto, la hemwelatîyê xo zaf mexdûr nêkerdê, goreyo ke pey vernenê ardim/yârdim dayo hemwelatîyanê xo. Tirkîye zî mutlak tayê ardim dana, la pey nê ardimî îdarekerdiş mumkun nîyo. Tayê îdareker û terafdarê nê îqtîdarî vanê ke pere çin o. Ma vanê ke pere esto, la berhewa beno. Mesela nê rojan de behsê 128 mîlyar dolarî ke Bankaya Merkezî ra vejîyayê û eqîbeta înan bellî nîya, beno. Vanê ke; “ma nê pereyî xerc kerdê.” Rayaumûmîye no xusus de îqna nêbîya. Ma zî persenê, gelo şima nê pereyî sekerdê? Ay dîyin, nê çenday serrî yo ke şima polîtîkaya cengî pratîze kenê. No ceng de; yew het ra bi des hezaran merdiman cuya xo vînî kerdê, yewna het ra zî vajîno ke 500 mîlyar dolarî xerc bîyê. Ma heme wext vanê ke; heme meseleyî, wa bi dîyalog û muzakereyan çareser bibê. No mumkun o û zaf zor nîyo. Muhîm ay o ke, kê çarçeweys heq, huqûq û demokrasî de meseleyanê xo çareser bikê. Ay wext ne merdimî zeh benê, ne zî ende pereyî xerc benê.
Semedo ke şarê Tirkîye Koronavîrusî ra bixelisîyo, çi destê dewlete ra, çi deste hemwelatîyan ra yeno ganî bêrokerdiş. Tirkîye, semedo ke aşîyê CoronaVac (Sinovac) û Pfizer/BioNTechî bêrê pirodayîş, şîrketanê nê aşiyan reyde mûqaweleyan îmze kena. Aseno ke hima zî nê aşîyî tam tedarik nêbîyê. Semedo ke hemwelatîyê Tirkîye nêmirê, ganî goreyê hewcedarî derhal aşîyî tedarik bibê û nê aşîyî lez lez bêrê pirodayîş. Çunku gan ra qîymetin, yewna çîy çin o.
Yewna het ra mademkî dewlete qerarê “keye de bimanê” girewta, ganî heme kes keye de bimendênî, dewlet zî ganî gureyê xo bikerdêne û hemwelatîyan rê ardimo maddî bikerdêne. Hemwelatî bacê/vergîyê xo dano, dewlete tena organîzator a. Tirkîye de îqtîdarê AKP; ceng rê, cuyo şatafatin û tayê sermayedaran rê nê ganî weşîya şaran rê xizmet biko. Eke no îqtîdar; no proses de, wezîfeyê xo nêko; webalê hemwelatîyan ra nêxelisîno û peynî de no şar înan rê yew fatûra birneno.
