Tirkîya hinê bi temam rayîrê heq û huqûkî ra vejîyaya. Bi temam politikaya zorî û şîddetî esas gêna. Semedo ke îradeyê kurdan bişikno, çi tira yeno kena. Zerreyê Tirkîya de yew het ra oprasyonê sîyasî û yê leşkerî dewam kenê, yewna het ra bi qayyiman dest nana şaredarîyanê kurdan ser. Yewna het ra semedo ke Sûrîye de, kurdî wayîrê yew statuyî nêbê, operasyonê leşkerî dewam kenê.
Kurdanê Rojavayî, tek yew xîyçi zî ver bi Tirkîya nêvistbî. Ma zanê ke, kurdanê Rojavayî, destê aşîtî derg kerdbi Dewleta Tirkîya. La Dewleta Tirkîya, no dest hewa ra vîyarda. Semedo ke îcazetê îşgalî bigêrê; gamî vazdayê şîyê Rûsya, gamî vazdayê şîyê Amerîka. Tirkîye, peynî de vera kurdanê Rojavayî zî ceng îlan kerd. Verê Rûsya ra îcazet girewt Cerablûs, El Bab û Efrîn îşgal kerd. Dima zî Amerîka ra îzîn girewt, Serîkanîyê û Girî Sipî îşgal kerd. Xora hem Amerîka reyde, hem zî Rûsya reyde Vakûrê Rojavan de, goya bi peymanan “Heremêko bi Asayiş” awan kerdo. La aseno ke Dewleta Tirkîya, nê peymanî zî qebul nêkerdê. Hima zî no şer de israr kena.
Goreyê ma ewta de, meqsed cîya yo. Dewleta Tirkîya, wazena ke Bakûrê Rojavayî ra kurdan biqûrno, herinda înan de koçberanê Sûrîye bicabiko. Ewta de wazenê ke sey Hafiz Esadî, Bakûrî Sûrîye de, yew “Çemberê Erebî” virazê. Ewta de esla yew nêto/nîyeto baş nêaseno. Seba bicakerdişê nê koçberanê sûrîyeyîjan zî Yeweya/Yewîya Miletan, Dewleta Amerîka û Yeweya Awrûpa ra ardim wazena.
Tirkîya, semedo ke hereketê kurdan berteraf biko, dinya de heme dewletan reyde têkilîyan organize kena. Yewna het ra zî rêxistinanê tarîyan zî şuxulnena. Hetan eyro DAÎŞ, El Nûsra tede, heme rêxistinê tarîyî şuxulnayê. Hima zî nê rêxistinanê tarîyan şuxulnenê. Goreyê vatişan, SMOyî mîyan de; merdimê El Nûsra û DAÎŞî tede, heme tewir radîkalê cihadîstî ca gênê. Xora ajansa ANHAyî; 77 merdimê DAÎŞ/El Nûsrayî ke SMOyî mîyan de ca gênê, name bi name deşifre kerdbê. Nê rêxistinê tarîy, hima zî vera kurdan, yew şero qirêjin pratîze kenê. Sîvîlan qetl kenê. El Bagdadî, nizdîyê sîndorê Tirkîya û Barîşa Îdlîbî ya ke kontrolî Dewleta Tirkîya de ya ame kiştiş. No merdim, bê xebera Tirkîya senêhewa na dewe de deberîyayo? Nê aşmanê peynîyan de zî merdîmê DAîŞî, gede û cinîyê înan sîndorê Sûrîye ra vêrtê û ameyê Tirkîya. Yanî hima zî merdimê DAÎŞî, bi asaney reyde sîndor ra vêrenê.
Nê hukmatî; hima zî siyaseten îradeyê kurdan qebul nêkerdo. Heme kes zano ke, politikaya kayyimî îflas kerda. La Hukmatê Sîstemê Serekkomarîye, na politikaya xeyrê kanunî û xeyrê însanî de israr keno. Ma sey nameyê xo zanê ke na politikaya zorî, yew roj mutlaqa berteraf bena. Goreyê ma na politikaya zorî û antîdemokratîke, demkî ya. Na seserre de kurdî, na politikaya qayyiman qebul nêkenê. Çi wext weçînayîş bibo wa bibo, kurdî rayna îradeyê xo rê wayîr vejînê.
No zilmo ke beno, tena yew îzahetê ey esto. Dewleta Tirkîya hima zî nasnameyê kurdan qebul nêkerdo. Tirkîya de, hima zî yew politikaya înkarî dewam kena. Binge de, ne ziwanê kurdan, ne zî nasnameyê kurdan qebul bîyo. Mesela Parlemento de wexto ke wekîlê kurdan, çend cumleyan kurdkî qalî/qisey kenê, vanê ke; “Bi ziwanêko nedîyar, qalî kerd.” Şima vatiş de nasname û ziwanê kurdan qebul kedo. Bi no zîhnîyetê xo şima nişnê kurdan bixapînê. Na seserre de şima nişnê şaranê Dinya zî bixapînê. Goreyê ma eke, sîstemê Tirkîya demokratîze bibîynê û Qanûnê Bingeyî de, nasname û ziwanê kurdan qebul bibîynê; ne zerreye Tirkîya de, ne zî teberê Tirkîya de no ceng bîynê.
Zaf heyf o, nê çenday serrî yo ke, gonîya ciwananê kurdan û tirkan bila bena. Yewna het ra qrîz, qrîzî ser o beno. Veyşaney û bêkarey çok ra ya. Her roj feyşaney û bêkarey ra merdimî întîxar kenê.
Meselaya kurdan; ne Washîngton de, ne Mokova de, ne zî paytextanê Awrûpa de çareser bena. Kurdî, yew çîyo vêşî nêwazenê. No welat de heqê tirkan çîyo se, kurdî zî ay çîyan wazenê. Eke şima vanê ke; “ma birayê yewnan/yewbînan î”, ganî ma birayey de, seyyewbînanîyeyî esas bigêrê. Birayey; bi qalanê vengan û xapînayîşî nêbena. Rayîrê aqilî yew o. Na mesela ancax, bi diyalog û muzakereyan çareser bena. Înkarê kurdan de israr, çare nîyo.
